مسائل قربانی / بخش اول

ترتیب و انتخاب : ابوزبیر

نصاب قربانی :

نرخ طلا، نقره، مال تجارت و اشیای زاید از ضروریات زندگی جمعآوری شود، اگر قیمت مجموع این اشیا و یا بعضی آن، معادل ۷۸.۴۷ گرام طلا و یا ۶۱۲.۳۵ گرام نقره و یا قیمت آن بود، پس قربانی بر ذمه صاحب آن اشیا، واجب می گردد. منزل مسکونی، لباس، ظروف و……. از ضروریات زندگی اند.

البته، بیش از سه عدد لباس و همچنان رادیو، تلویزیون و دیگر خرافات، در ضروریات انسانی شامل نیست و قیمت آن نیز حساب می شود.

قال الامام الحصکفی رحمه الله تعالی : و شرائطها : الاسلام ، و الاقامه و الیسار الذی یتعلق به وجوب صدقه الفطر.

و قال العلامه ابن عابدین رحمه الله تعالی : (قوله و الیسار إلخ) بأن ملک مائتی درهم أو عرضا یساویها غیر مسکنه و ثیاب اللبس و متاع یحتاجه إلى أن یذبح الأضحیه، و لو له عقار یستغله فقیل تلزم لو قیمته نصابا و قیل لو یدخل منه قوت سنه تلزم ، و قیل قوت شهر ، فمتى فضل نصاب تلزمه و لو العقار وقفا ، فإن وجب له فی أیامها نصاب تلزم ، و صاحب الثیاب الأربعه لو ساوى الرابع نصابا غنى و ثلاثه فلا، لأن أحدها للبذله و الآخر للمهنه و الثالث للجمع و الوفد و الأعیاد – رد المحتار ۲۱۹/۵

وعید بر کسانی که قربانی نمی کنند :

قوله علیه السلام : قال من کان له سعه و لم یضح فلایقربن مصلانا – اخرجه ابن ماجه و قال الحافظ فی الفتح ۱۰/۳ و رواه ایضا احمد و رواه ثقات

ترجمه :‌رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرموده است : اگر ثروتمندی ( یعنی کسی که صاحب نصاب باشد)‌ قربانی نکند، به عیدگاه ما نزدیک نشود.

روی الترمذی عن ابن عمر رضی الله عنهما انه قال :‌أقام رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم بالمدینه عشرسنین یضحی.

ترجمه : ابن عمر رضی الله عنهما می فرماید : رسول الله – صلی الله علیه وسلم – ده سال در مدینه منوره زندگی نمود، و هر سال قربانی می نمود.

بر مسافر قربانی واجب نیست :

بر ذمه مسافر یعنی کسی که در ایام عیدالاضحی از حدود شهر خود ۴۸ میل شرعی و یا بیش ازان فاصله داشته باشد و در کدام جایی نیت اقامت پانزده روز و یا بیش ازان را هم نکرده باشد، قربانی واجب نیست.

قَالَ عَلیّ، رَضِی الله تَعَالَى عَنهُ: لا جمعه ولا تشریق ولا فطر ولا أضحى إلا فی مصر جامع – اخرجه عبدالرزاق فی المصنف و البیهقی و ابن ابی شیبه.

قال الطحاوی : ولا تجب الاضحیه علی المسافر- الفتاوی الهندیه ۲۹۳/۵

شراکت در قربانی :‌

در شتر، گاو و گاومیش هفت نفر و یا کمتر ازان، شریک شده می توانند.

لما روی عن جابر رضی الله عنه : اشترکنا مع النبی صلى الله علیه وسلم فی الحج والعمره کل سبعه منا فی بدنه ، فقال رجل لجابر : أیشترک فی البقر ما یشترک فی الجزور ؟ فقال : ما هی إلا من البدن – رواه مسلم ۹۵۵/۱

ترجمه : جابر رضی الله عنه می فرماید که ما با رسول الله صلی الله علیه و سلم در حج و عمره شرکت نمودیم و هفت نفر در شتر شریک شدیم. کسی از جابر رضی الله عنه پرسید : آیا همانند شتر، در گاو و گاومیش نیز هفت نفر شریک شده می توانند؟ جابر رضی الله عنه فرمود : بلی، گاو و گاومیش نیز در حکم شتر است.

البته؛ بیش از هفت نفر در قربانی شریک شده نمی توانند. اگر در یک قربانی بیش از هفت نفر شریک شدند، قربانی همه شان ادا نمی شود.

یَجِبُ اَنْ یُّعْلَمَ اَنَّ الشَّاهَ لَا تُجْزِیُٔ اِلاَّ عَنْ وَّاحِدٍ وإن کانت عظیمه والبقر و البعیر عن سبعه والإبل والبقر یجوز عن سبعه إذا کانوا یریدون به وجه الله تعالی والتقدیر بالسبع یمنع الزیاده و لا یمنع النقصان – فتاوی هندیه ۲۰۴/۶

عمر قربانی :

باید بز و گوسفند از یک سال، گاومیش از دو سال، و شتر از پنج سال کم نباشد. البته، اگر گوسفند شش ماهه چاق و فربه باشد و یکساله به نظر آید، قربانی آن نیز جائز است.

لقوله علیه السلام : لا تذبحوا الا مسنه الا ان یعسر علیکم فتذبحوا جذعه من الضان.

الجذعه : الفتیه من الضأن، التی زاد منها علی سته شهور.

قال العینی : الثنی من الغنم و المعز : ما تم له سنه و من البقر ما تم له سنتان، و من الابل ما تم له خمس سنوات، و تصح الجذعه إذا کانت سمینه عظیمه بحیث لو خلطت بالثنایا، تشبه علی الناظر من بعید. البنایه علی الهدایه للعینی ۱۸۶/۴

وقت قربانی :

در شهرها، وقت قربانی پس از پایان نماز عید آغاز می شود. اگر در یک ساحه شهر هم نماز عید خوانده شود، همان برای جواز قربانی کفایت می کند. اگر کسی پیش از نماز عید قربانی کرد، قربانی ادا نمی شود، و بر وی لازم است که دوباره قربانی کند.

لقوله علیه السلام : من ذبح قبل الصلوه فإنما هو لحم قدمه لأهله لیس من النسک فی شیء – أخرجه مسلم ۱۵۵۱/۲

رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرموده است : کسی که پیش از نماز عید قربانی را ذبح کرد، قربانی اش ادا نشده، بلکه او تنها برای خانواده خود گوشت تهیه کرده است.

عَنْ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، قَالَ : قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ : “إِنَّ أَوَّلَ مَا نَبْدَأُ فِی یَوْمِنَا هَذَا أَنْ نُصَلِّیَ ، ثُمَّ نَرْجِعَ فَنَنْحَرَ ، فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ فَقَدْ أَصَابَ سُنَّتَنَا ، وَمَنْ نَحَرَ قَبْلَ الصَّلَاهِ فَإِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ قَدَّمَهُ لِأَهْلِهِ لَیْسَ مِنَ النُّسْکِ فِی شَیْءٍ ” ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ الْأَنْصَارِ یُقَالُ لَهُ أَبُو بُرْدَهَ بْنُ نِیَارٍ : یَا رَسُولَ اللَّهِ ذَبَحْتُ وَعِنْدِی جَذَعَهٌ خَیْرٌ مِنْ مُسِنَّهٍ ، فَقَالَ : اجْعَلْهُ مَکَانَهُ ، وَلَنْ تُوفِیَ أَوْ تَجْزِیَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَکَ.

ادامه دارد…………..