پرسش ها و پاسخ های شرعی / بخش ششم

تحقیق، اصدار و فتوا : مفتی ابو یاسر // ترجمه و تقدیم: مفتی حبیبی

اجرای وظیفه در یکی از شعبه های اداره کابل

الاستفتاء :

محترم مفتی صاحب ! دولت کنونی افغانستان که همه امور آن مستقیما به کمک و رهنمایی امریکایی های اشغالگر انجام می یابد، آیا من از روی ضرورت می توانم در کدام شعبه ای از وزارت های آن، وظیفه اجرا کنم، در حالیکه هدف اصلی من حل مشکل اقتصادی باشد ؟ اگر علمای کرام این مسئله شرعی بنده را حل نمایند، ممنون خواهم بود. (المستفتی حامد بارکزی)

جواب :

حامدا و مصلیا و بعد ؛ چنانکه شما اشاره کردید، تمام امور این دولت به گونه مستقیم و یا بالواسطه به رهنمایی اشغالگران انجام می یابد و این بدیهی نیز است، هر گونه خدمت در هر یکی از شعبه های این دولت همکاری با اشغالگران و غلامان شان شمرده می شود، و دین اسلام مسلمان ها را از چنین عمل باز می دارد. نیز خداوند متعال راه های زیادی برای کسب رزق حلال پیدا نموده و هر انسان می تواند رزق حلال پیدا کند.

قال الله تعالی : وَلَا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ – هود : ۱۱۳

وفی احکام القرآن للتهانوی رح ۲\۱۶ :ولاتجوز لمصلحه نفسه من جلب مال اوجاه ونحوهما لاسیما اذا احتملت الافضاء  الی ضرر فی الدین .

وفی تفسیرالامام ابی سعودرح ۴\۹۱ : {وَلاَ تَرْکَنُواْ} أی لا تمیلوا أدنى میلٍ{إِلَى الذین ظَلَمُواْ} أی إلى الذین وُجد منهم الظلمُ فی الجمله ومدارُ النهی هوالظلم والجمعُ باعتبار جمعیهِ المخاطَبین …..{فَتَمَسَّکُمُ} بسبب ذلک{النار}  وإذا کان حالُ المیل فی الجمله إلى من وجد منه ظلم ما فی الإفضاء إلى مِساس النارِ هکذا فما ظنک بمن یمل إلى الراسخین فی الظلم والعُدوان میلاً عظیماً ویتهالک على مصاحبتهم ومنادمتِهم ویُلقی شراشِرَه على مؤانستهم ومعاشرتهم ویبتهج بالتزیّی بزِیّهم ویمُدّ عینیه إلى زهرتهم الفانیه ویغبِطُهم بما أوتوا من القطوف الدانیه وهو فی الحقیقه من الحبه طفیف ومن جناح البعوض خفیف بمعزل عن أن تمیل إلیه القلوب ضعُف الطالبُ والمطلوب والآیهُ أبلغُ ما یتصور فی النهْی عن الظلم والتهدیدِ علیه .

والله تعالی اعلم

پول گرفتن مجاهدین در برابر چوب و هیزم کوه

الاستفتاء :

محترم مفتی صاحب ! در ولایت ما، مردم در ساحه مجاهدین از یک کوه چوب و هیزم برای فروش می برند، مجاهدین بر آن ها صد روپیه وضع کرده اند، آیا این شرعا روا است یا خیر ؟ (المستفتی حامد)

جواب :

حامدا و مصلیا و بعد ؛ بلی، در صورت مذکوره، اگر پول به امر کمیسیون مربوطه امارت اسلامی گرفته شود، بدون شک عمل جائز و مشروع است.

فی مجله الاحکام : الماده [ ۵۸ ] التصرف علی الرعیه منوط بالمصلحه  الخ

وفی المحیط البرهانی ۷\۱۲۲: واذا لم یکن فی بیت المال مال فلابأس بأن یتحکم الامام علی ارباب الاموال بقدرمایتقوی به الذین یخرجون للجهاد.

وفی ردالمحتار ۲\۶۲ : قال ابوجعفر رح مایضربه السلطان علی الرعیه مصلحه لهم یصیردینا واجبا وحقا مستحقا کالخراج  وقال مشائخنا وکل مایضربه الامام علیهم لمصلحه لهم فالجواب هکذا الخ.

معلومات در مورد چند احادیث

 الاستفتاء :

محترم مفتی صاحب ! اگر در مورد احادیث ذیل معلومات بدهید که صحیح است یا خیر، چون خودم در مواعظ می خوانم، اما معلومات دقیق ندارم ؟

• نخست : تعلموا للعلم السکینه والوقار …
• دوم : الساکت علی الحق شیطان اخرس ..
• سوم : العالم فی قومه کالنبی فی امته
• چهارم : الوحده خیرمن جلیس السوء …
• پنجم : من تعلم العلم لغیرالله فلیتبوأمقعده من النار الخ (المستفتی مولوی قیام الدین)

الجواب :

حامدا و مصلیا و بعد ؛ محدثین در مورد حدیث اول گفته اند که ضعیف است. زیرا عباد بن کثیر در رواه آن آمده است که نزد محدثین متروک الحدیث است. کذا فی تقریب التهذیب ۳۷۷/۱ وغیره. روایت یا بیان آن بنا بر شرائط ضعیف صحت دارد، و الا فلا.

در مورد حدیث دوم، علامه نووی – رحمه الله – و دیگر علما گفته اند که این قول ابو علی الدقاق – رحمه الله – است و حدیث نیست.شرح المسلم للامام النووی ۵۰/۱. بناءً به حیث حدیث، نه روایت آن صحت دارد و نه هم بیان آن.

علامه ابن حبان، علامه دیلمی، علامه سخاوی و…….. در مورد حدیث سوم گفته اند که نهایت ضعیف است، و علامه علی القاری – رحمه الله – در موضوعات الکبری نوشته است : جزم شیخنا وغیره بانه موضوع وانماهومن کلام بعض المشائخ .موضوعات کبری ص\۱۴۴ واللالی المصنوعه ۱\۱۴۱ والمقاصدالحسنه ۲۶۴ وغیرهما. بناءً این حدیث نیست و روایت و بیان آن به حیث حدیث هم درست نیست.

امام سیوطی – رحمه الله – در مور حدیث چهارم گفته است که این حدیث صحیح است و ابوذر الغفاری رضی الله عنه – مرفوعا روایت نموده است. رواه أبو ذر الغفاری ، نقله السیوطی فی الجامع الصغیر وحکم عنه بأنه : صحیح .

هر چه حدیث پنجم، از لحاظ سند در درجه حسن است و امام ترمذی – رحمه الله – حسن غریب گفته است. امام منذر – رحمه الله – می گوید : ورجال اسناده ثقات.  الترمذی  ۴\۳۳۰ والترغیب والترهیب ۱\۶۶ وغیره.

گریزاندن اسلحه و اسباب کافران حربی

الاستفتاء :

محترم مفتی صاحب ! اگر کسی با کافران رفاقت می کند و سپس هرگاه فرصت یابد اسلحه یا دیگر اسباب کافران حربی را گرفته فرار کند، آیا مجاهدین منطقه می توانند آن اشیا را از نزد آن شخص بگیرند ؟ لطفا برای ما درین مورد مفصلا معلومات بدهید ؟

الجواب :

حامدا و مصلیا و بعد ؛ درین صورت، اشیای را که شخص مذکور از کافران حربی گریزانده است، از خود او می شود. دیگر مجاهدین از پیش او گرفته نمی توانند.

وفی المبسوط  ۱۲\۱۴۷م وطبع اخری  ۱۰\۸۳    : ما روی أن المشرکین أسروا ابنا لرجل من المسلمین فجاء إلى رسول الله – صلى الله علیه وسلم – یشکو ما یلقى من الوحشه «فأمره أن یستکثر من قول لا حول ولا قوه إلا بالله العلی العظیم ففعل ذلک فخرج الابن عن قلیل بقطیع من الغنم فسلم ذلک له رسول الله – صلى الله علیه وسلم – ولم یأخذ منه شیئا» والمعنى ما بینا أن الغنیمه اسم لمال مصاب بأشرف الجهات وهو أن یکون فیه إعلاء کلمه الله تعالى وإعزاز الدین ولهذا جعل الخمس منه لله تعالى وهذا المعنى لا یحصل فیما یأخذه الواحد على سبیل التلصص فیتمحض فعله اکتسابا للمال بمنزله الاصطیاد والاحتطاب بخلاف ما إذا کانوا أهل منعه وشوکه .

فی ردالمحتار ۳\۲۵۰ ومایؤخذ منهم هدیه اوسرقه اوخلسه اوهبه فلیس بغنیمه وهوللآخذ خاصه الخ  وهکذافی جمیع کتب المذهب .

والله تعالی اعلم.

اگر شخص مقیم نماز مسافرانه بخواند

الاستفتاء :

محترم مفتی صاحب ! ما مجاهدین از ولایت خود به جای دیگری رفته بودیم و آنجا نماز را مکمل می خواندیم، اما یک عالم برای ما گفت که شما مسافر هستید، پس ما به نمازهای مسافرانه شروع کردیم، سپس عالم دیگری گفت که شما مقیم هستید، پس نمازهای را که ما مسافرانه خوانده ایم، آیا اعاده بکنیم یا خیر ؟ بینوا توجروا.

الجواب :

حامدا و مصلیا و بعد ؛ در صورت مذکوره، اعاده نمازهای که مسافرانه خوانده شده است، ضروری است.

فی  التبیین ۱\۴۸۷ : بخلاف ما إذا سلم على ظن أنه مسافر، وعلى ظن أنها جمعه أو کان قریب العهد بالإسلام فظن أن فرض الظهر رکعتان أو کان فی صلاه العشاء فظن أنها التراویح حیث تبطل صلاته فی هذه المسائل؛ لأنه سلم عامدا.

ومثله فی البحر ۲\۱۲۰: (بخلاف ما لو سلم على ظن أنه مسافر أو أنها الجمعه أو کان) المصلی (قریب العهد بالإسلام فظن أن الظهر) أی فرضه (رکعتان أو) کان (فی العشاء فظن أنها التراویح حیث تبطل) صلاته فی جمیع هذه الصور؛ لأنه سلم عامدا.

والله تعالی اعلم.

با سپاس از مجله حقیقت