پدیدهٔ زشت دشنام و بدزبانی

حکمت الله حکمت

یکی از عادات بسیار زشت و بد که در هر جای جامعه دیده می شود، عادت قبیح فحش دادن و بدزبانی است. پای در بازار می گذاری یا مکتب، به مجلسی در خانه ای می روی یا سر در موبایل فرو می بری و در فیسبوک و… چرخی می زنی، متاسفانه با انواع دشنام ها و کلمات زشت و رکیک مواجه می شوی که از خواندن و شنیدن آنها موی بر بدن سیخ می شود. این در حالی است که رسول مکرم (صلی الله علیه وسلم) در احادیث متعدد از سب و دشنام و بدزبانی منع فرموده و در مورد خود ایشان آمده که دشنام دهنده و نفرین کننده نبوده اند. علاوه بر این حدیث ها، حتی خداوند متعال در قرآن از سب و دشنام خدایان باطله کفار نیز منع فرموده اند.

بی بی عایشه (رضی الله عنها) در وصف اخلاقی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) می‌گوید: «کان أحسن الناس خلقا، لم یکن فاحشا ولا متفحشا، ولا صخابا فی الأسواق، ولا یجزی بالسیئه السیئه، ولکن یعفو ویصفح» خوش‌خوترین مردمان بود؛ نه دشنام می‌داد و نه بدزبانى می‌کرد و نه در کوچه و بازار هیاهو به راه می‌انداخت و نه بدى را به بدى جبران می‌کرد، بلکه می‌بخشید و گذشت می‌کرد.»

فحش در عربی به عمل بد در کردار و گفتار گفته می‌شود. چنانکه در حدیثی آمده است که بدترین مردمان کسی است که دیگران از او دوری اختیار کنند به سبب محفوظ نمودن و نجات خود از فحش او. همچنین مفهوم ارشاد گرامی آنحضرت (صلی الله علیه وسلم) است که الله تعالی فحش دهنده را نمی پسندد و از آن نفرت دارد. یک حدیث شریف مشهور است که دشنام دادن مسلمان فسق است و جنگیدن با او کفر می باشد. همچنین دو شخص که یکدیگر را دشنام می دهند در حدیث رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم) شیطان خوانده شده اند. علاوه براین در حدیثی وارد شده که آیا می‌دانید مفلس و ورشکسته (حقیقی) چه کسی است؟ سپس در ادامه آمده مفلس واقعی کسی است که روز قیامت با اعمالی نیک مثل نماز و روزه و زکات می آید در حالیکه به این و آن دشنام داده یا تهمت زده است. الله تعالی از اعمال نیک این فرد دشنام دهنده به آن افراد می دهد که مورد سب و شتم قرار گرفته اند تا اینکه حسنات و نیکی هایش تمام می شوند. لهذا الله تعالی که حکیم عادل است، بدی ها و گناهان افرادی را که دشنام خورده اند، به این دشنام دهنده می‌دهد و بدله آنها را می‌گیرد. در نتیجه برای او نه تنها عمل نیکی نمی‌ماند که بر کفه اعمال بدش در ترازو سنگین تر هم می‌شود. پس در جهنم انداخته می‌شود و مفلس حقیقی همین است.

قرآن کریم و حکیم نیز برای اجتناب از الفاظ صریح فحش برای جماع و نزدیکی از تعبیرات کنایی مانند ملامسه، رفث، تغشی، مباشرت و… استفاده نموده است تا به مسلمانان این درس مهم را بدهد که از فحش بپرهیزند. با وجود این همه حدیث و پیام قرآنی، معلوم نیست چرا مردم و حتی بعضا افراد به ظاهر دیندار از دشنام دادن دیگران پرهیز نمی کنند، بلکه چنان به راحتی کلمات فحش و رکیک بر زبان می آورند که گویی سخنی عادی گفته باشند. وقتی کلان ها چنین باشند، نباید انتظار داشت که خوردها و کوچکترها ادب و اخلاق مناسب و صحیح را یاد بگیرند. باید دانست که این پرهیز از دشنام و کلمات سخیف خاصه دوستان و آشنایان نیست، بلکه حتی از دشنام دادن به دشمن نیز باید پرهیز نمود و در حق زنان و افراد قومیت ها و مذاهب دیگر از استعمال کلمات رکیک و زشت پرهیز نمود.

از شماره ۴۴ مجله حقیقت