مسائل قربانی / بخش چهارم

ترتیب و انتخاب : ابو زبیر

بخش اول مقاله – بخش دوم مقاله – بخش سوم مقاله

قربانی از طرف میت/مرده :

اگر کسی پیش از مردن وصیت قربانی کرده باشد، پس دادن حصه گوشت او به فقرا لازم است و خوردن وارث از آن جائز نیست. اما اگر میت وصیت نکرده باشد، بلکه اقارب و عزیزانش برای ایصال ثواب، از طرف او قربانی می کنند، حکم آن مانند قربانی خود قربانی کننده است، یعنی خوردن از گوشت آن روا است.

کما فی الشامیه ۳۲۸/۵ لو ضحی عن المیت وارثه بأمره الزمه بالتصدق بها و عدم الکل و إن تبرع بها عنه له الأکل لانه یقع علی ملک الذابح و الثواب للمیت – امداد الاحکام ۲۳۶/۴

صدقه کردن بجای قربانی جائز نیست :

بعضی ها گمان می کنند که در ایام قربانی بسیار حیوانات ذبح می شود و به هر کسی گوشت می رسد، لهذا اگر بجای قربانی پول نقد صدقه کند شاید بهتر باشد، این شرعا قطعا جائز نیست، بلکه عبادت در ایام قربانی، تنها قربانی است.

عن عائشه رضی اللّه عنها قالت: قال رسول اللّه صلّى اللّه علیه وسلّم: «ما عمل ابن آدم یوم النّحر أحبّ إلى اللّه من إهراق الدم، وإنّه لیُؤتَى یوم القیامه بقرونها وأشعارها وأظلافها، وإنّ الدم لیَقع من اللّه بمکان قبل أن یقع بالأرض، فطیِّبُوا بها نفسًا» – رواه الترمذی وابن ماجه.

رسول الله – صلی الله علیه و سلم فرموده است : در ایام قربانی، هیچ عملی پسندیده تر از قربانی نزد پروردگار نیست. بی شک، شاخ ها، پشم ها و ناخن های قربانی در روز قیامت به نیکی ها تبدیل می شود و هر آیینه پیش از اینکه نخستین قطره خون قربانی به زمین برسد، قربانی نزد الله متعال مقبول می گردد. پس با خوشی نفس قربانی کنید.

قربانی نذری :

اگر کسی نذر کرد که اگر فلان کارم شد قربانی می کنم، پس اگر آن کار وی شد، قربانی بر وی واجب می گردد، و این قربانی هم در ایام قربانی می باشد. البته؛ اگر مراد وی از قربانی تنها ذبح بود، درین صورت پس از ایام قربانی هم می شود. این هم لازم است که همه گوشت قربانی نذری را به فقرا تقسیم کند و خودش ازان استفاده نکند و همچنان خوراندن آن به ثروتمندان هم روا نیست – زیور بهشتی.

حکم قربانی حیوان خنثی :

قربانی حیوان خنثی جائز نیست. زیرا گوشت آن پخته نمی شود و این عیب در گوشت خنثی است، و قربانی حیوان عیب دار جائز نیست.

و لا بالخنثی لان لحمها لا تنضج – شرح وهبانیه .

قال الشامی : و بهذا التعلیل اندفع ما اورده ابن وهبان من انها لا تخلوا اما ان تکون ذکرا أو انثی و علی کل تجوز – امداد الاحکام – ۲۷۰/۴

قربانی حیوان لاغر :

اگر حیوان آنقدر لاغر باشد که در استخوان هایش اصلا چربی نمانده باشد، قربانی آن درست نیست. و اگر اینقدر لاغر نباشد پس قربانی کردن آن روا است. البته، قربانی کردن حیوان تازه و قربه بهتر است.

و لا تجوز العجفاء التی لا تنقی فإن کانت فیها مهزوله فیها بعض الشحم جاز – فتاوی هندیه : ۳۰۰/۶

قربانی حیوان بی شاخ :

حیوانی که مادرزاد شاخ نداشته باشد و یا اینکه شاخ داشت و لیکن شکسته است، قربانی آن درست است. البته، اگر شاخ ها از ریشه برآمده و شکسته باشد، قربانی آن درست نیست.

و یضحی بالجماء هی التی لا قرن لها خلقیه و کذالک العظماء التی ذهب بعض قرنها بالکسر أو غیره فاإن بلغ بالکسر أی المخ لم یجز – رد المحتار ۳۱۵/۵

اگر حیوان قربانی گم شد؟

اگر حیوان قربانی گم شد و قربانی کننده حیوان دیگری خرید، سپس حیوان اول هم پیدا شد، درین صورت اگر قربانی کننده شخص ثروتمند باشد، بر وی قربانیِ تنها یک حیوان واجب است و اختیار دارد که هر یکی ازان دو حیوان را قربانی کند، اگر حیوان اول را قربانی کرد پس مشکلی ندارد، و اگر حیوان دوم را قربانی کند، پس دیده شود که اگر ارزش حیوان دوم از حیوان اول بالاتر باشد، باز هم مشکلی ندارد، و اگر ارزش حیوان دوم کمتر بود، درین صورت باید هر اندازه ای که ارزش آن کمتر باشد معادل آن را به غربا صدقه کند. اما اگر قربانی کننده شخص فقیر بود، قربانی هر دو حیوان بر وی واجب است.

و لو ضلت او سرقت فاشتری اخری ثم ظهرت الاولی فی ایام النحر علی الموسر ذبح احدهما و علی الفقیر ذبحهما – شرح الهدایه ۴۴۶/۴

اگر کسی به تنهای حیوان را خرید و سپس دیگران را شریک کرد؟

اگر کسی حیوان را برای قربانی به تنهایی خرید و در اثنای خریدن نیت داشت که اگر کسی دیگری پیدا شد، وی را با خود شریک نموده، قربانی را به شراکت می کند. درین صورت اگر دران قربانی تا شش نفر دیگر هم شریک شوند و قربانی هفت حصه شود، قربانی درست است.

اما اگر در اثنای خریدن، نیت او این بود که به تنهایی قربانی می کند، بهتر است که  کسی را با خود شریک نکند، اما اگر شریک می کند، پس دیده می شود که این شخصی که حیوان را خریده، امیر است یا فقیری که بر وی قربانی واجب نیست. اگر امیر باشد شریک کردن وی کسی دیگری را درست است، و اگر غریب باشد درست نیست. یعنی برای شخص غریب جائز نیست که کسی دیگری را دران حیوان شریک کند، اما اگر او کسی را شریک کرد، درین صورت قربانی آن شخص شریک می شود، اما بر این شخص غریب ضمان آن حصه های (که به شریکان داده است) لازم است، یعنی اگر ایام قربانی باقی مانده باشد، پس قربانی دوم بکند و گرنه پول آن را صدقه کند.

و کذا لو اشترک فیها سته بعد ما اوجبها لنفسه لم یسعه لانه اوجبها کلها لله و ان اشرک جاز و یضمن سته اسباعها و قیل فی الغنی انه یتصدق بالثمن – عالمگیری ۳۳۷/۵

ادامه دارد…..