فضیلت و اهمیت صبر در اسلام

سعید بدخشانی

دنیا جای امتحان و آزمایش است، در این گیتی بر انسان حالات گونا گونی عارض می شود، گاهی مصیبت ها واندوه، و گاهی هم خوشحالی و نعمت ها، البته شریعت در هر حال به انسان یک دستورالعمل داده و رهنمایی نموده است که در هنگام مسرّت شکر وسپاس الله را بجا بیاورد و به زبان، ثنای خدا را بگوید و این نعمت عظیم (لسان) را در اعمال و کارهای نا جایز استعمال نکند. باز الله سبحانه وتعالی برای انسان در صورت ادای شکر وعده ازدیاد نعمت کرده است، الله می فرماید:

 لَئِن شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ ۖ وَلَئِن کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ – سوره ابراهیم، آیه ۷

ترجمه:اگر شما شکر گزاری (مرا) نمودید من برای شما دیگر (نعمت ها) را میدهم، و اگر شما (مرا) ناسپاسی کنید بیشک عذاب من بسیار سخت است.

وقتیکه بر یک انسان مصیبت و یا غم بیاید (مثل اینکه خویشاوندان و نزدیکان کسی وفات کند، مریض شود، به فقر، فاقه و غربت مواجه شود، دچارنقصانات مالی گردد، خوف دشمن بر وی پیش بیاید، و یا در زراعت، فصل و میوه جات آن کمی و کاستی بیاید) در چنین حالات نیز شریعت غرّای محمدی صل الله علیه وسلم انسان را هدایت نموده و آنرا به استقامت و به رجوع  به الله  حکم می کند.

وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ – سوره بقره، آیه : ۱۵۵

ترجمه: خامخا امتحان می کنیم شما را به چیزی از خوف، گرسنگی، و نقصانات در مال، نفس و میوه ها،ای (پیامبر) مژده بدهید صبرکنندگان را.

در هرکار مؤمن خیر است :

الله رب العزت برای مؤمن چنان شان امتیازی عطا نموده است  اگر به شریعت عمل کند در هرکار آن خیر خواهد بود.پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم این شان امتیازی مومن را چنین بیان می کند:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- « عَجَبًا لأَمْرِ الْمُؤْمِنِ إِنَّ أَمْرَهُ کُلَّهُ خَیْرٌ وَلَیْسَ ذَاکَ لأَحَدٍ إِلاَّ لِلْمُؤْمِنِ إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَکَرَ فَکَانَ خَیْرًا لَهُ وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَکَانَ خَیْرًا لَهُ ». رواه مسلم

ترجمه: تعجب است بحال مؤمن،بیشک در هر کار آن خیر است، واین شان (امتیاز) فقط برای مومن می باشد،اگر  برای وی خوشحالی ومسرت برسد وآن شکر الله را بجا بیاورد اینهم برایش خیر است ،واگر برایش ضرر برسد وبرآن صبرکند اینهم برای وی خیر می باشد.

بر هر انسان امتحانات و مصائب می آید :

انسان همیشه به یک حالت نمی باشد بلکه بروی مختلف آزمایشات می آید. پس  وقتیکه تکالیف، مصیبت و امتحانات بضرور بر هر انسان می آید بناء باید برآن صبر کند وبسوی الله متوجه شده و تصور کند که از طرف کدام خالقی که برای من نعمت های بی شمار می رسد اگر حالا کدام مصیبت وتکلیف از سوی آن ذات می آید صبر باید کرد.

فضایل و فوائد صبر :

درقرآنکریم واحادیث فضایل وفواید زیاد برای صابرین  ذکر شده است، تا اینکه امام غزالی رحمه الله درکتاب خود (احیاالعلوم) ذکر نموده است که الله جل جلاله تذکره صبر را چیزی بالاتر از هفتاد بار ذکر کرده است.ازین هم فضیلت واهمیت صبر را میتوان اندازه گیری کرد.

مشت نمونه خروار چند فضایل عمده صبر بیان می شود.

پاداش بی حساب برای صبرکننده :

اول فضیلت صبر برای صابر در برابر مصیبت ها وتکالیف  اینست که در روز قیامت برایش مزد وپاداش بی حساب داده می شود.

نبی کریم صلی الله علیه وسلم می فرماید: وتنصب الموازین یوم القیامه فیؤتى بأهل الصلاه فیوفون أجورهم بالموازین ویؤتى بأهل الصیام فیوفون أجورهم بالموازین ویؤتى بأهل الصدقه فیوفون أجورهم بالموازین ویؤتى بأهل الحج فیوفون أجورهم بالموازین ویؤتى بأهل البلاء فلا ینصب لهم میزان ولا ینشر لهم دیوان ویصب علیهم الأجر صبا بغیر حساب حتى یتمنى أهل العافیه أنهم کانوا فی الدنیا تقرض أجسادهم بالمقاریض بما یذهب به أهل البلاء من الفضل وذلک قوله (إنما یوفى الصابرون أجرهم بغیر حساب).

ترجمه : در روز قیامت ترازوی انصاف نصب می شود و نمازگزاران را آورده می شود وبرای آنها موافق عبادت اجر وپاداش پوره پوره داده می شود، باز روزه داران را آورده می شود و اجر شان را با وزن پوره داده می شود باز صدقه دهنده و حج کنندگان آورده می شوند برای آنها نیز مزد شان پوره داده می شود، باز مردمی آورده می شود که در مقابل مصیبت ها وتکالیف صبر نموده بودند نه برای آنها ترازو نصب می شود ونه  اعمالنامه  شان نشر کرده میشود بلکه برایشان بی حساب (بی اندازه  و بدون وزن) مزد و پاداش داده می شود، تا این حد که کسانیکه در دنیا به اطمنان ولذات زندگی کرده بودند تمنی وآرزو می کنند کاش در دنیا وجود واندام های ما هم با قیچی قطعه قطعه می شد که امروز برای ما هم این اجرو ثواب های (بی حساب) حاصل می شد،

زیرا الله سبحانه وتعالی خود می فرماید : إِنَّمَا یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَابٍ – سوره زمر،آیه ۱۰

ترجمه: بیشک برای صبرکنندگان مزد شان پوره وبی حساب داده می شود.

با سپاس از مجله حقیقت