ربیع الاول در روشنی سیرت النبی – صلی الله علیه و سلم –

ابو زبیر

ربیع الاول ماه سوم در تقویم اسلامی/هجری است. این ماه حیثیت شایانی در تاریخ اسلامی دارد. رویدادهای که در حیات سرور کائنات – صلی الله علیه و سلم – درین ماه مبارک رخ داده، در ذیل یکجا شده است، که ابتدای آن از ولادت با سعادت سرور کائنات – صلی الله علیه وسلم – شده است.

• محمد رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به تاریخ ۹، بنا بر روایتی ۱۰ و بنا بر روایت دیگری ۱۲ ربیع الاول، عام الفیل مصادف با ۲۰/۲۲ اپریل ۵۷۱ میلادی بعد از صبح صادق روز دوشنبه در مکه معظمه به دنیا تشریف آورد.
• عبدالمطلب، پدر کلان رسول الله – صلی الله علیه و سلم – در ماه ربیع الاول سال ۴۵ قبل از هجرت وفات نمود. رسول الله – صلی الله علیه و سلم – در اثنای وفات او ۸ سال و ۱۰ روز عمر داشت.
• به تاریخ ۹ ربیع الاول سال اول بعثت مصادف با ۱۲ فبروری ۶۱۰ میلادی، زمانیکه رسول الله – صلی الله علیه و سلم – چهل ساله بود، جبرئیل امین علیه السلام با پیام نبوت تشریف آورد.
• در ربیع الاول سال اول بعثت، ام المؤمنین سیده خدیجه الکبری – رضی الله عنها – ، علی – کرم الله وجهه – ، ابوبکرصدیق – رضی الله عنه – ، عثمان بن عفان – رضی الله عنه – و زید بن حارثه – رضی الله عنه – از اولین کسانی بودند که بر رسول الله – صلی الله علیه و سلم – ایمان آوردند.
• واقعه اسراء و معراج بنا بر یک قول، در ماه ربیع الاول سال پیش از هجرت رخ داد.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – در روز چهارم هجرت که مصادف بود با اول ربیع الاول از غار ثور به طرف مدینه منوره روان شد.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – در ربیع الاول سال اول هجرت بر قبائل مختلف گذر نمود و ظرف هفت روز ۷۰ نفر مسلمان شدند.
• رسول الله – صلی الله علیه و سلم – روز دوشنبه ۸ ربیع الاول روز دوشنبه به قبا رسید. قبا در ۳ کیلومیتری مدینه منوره موقعیت دارد و نخستین مسجد در تاریخ اسلام به نام مسجد قباء دران جا بنا شد. اهل یثرب هرگاه از آمدن آن حضرت – صلی الله علیه وسلم – خبر شدند، هر روز بیرون از شهر می رفتند و منتظر رسیدن رسول الله – صلی الله علیه وسلم – می بودند. علی – کرم الله وجهه – نیز پس از هجرت در مقام قبا با پیامبر اکرم – صلی الله علیه وسلم – یکجا شد.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – به تاریخ ۱۲ ربیع الاول به قریه بنی سالم رسید و دران روز در همان قریه نخستین بار در تاریخ اسلام نماز جمعه ادا گردید. قریه بنو سالم بن عوف در بین قباء و مدینه منوره موقعیت دارد. مسجدی که دران جا از سوی صحابه کرام تعمیر گردید به مسجد جمعه نیز مشهور است و در ۵ صد میتری قباء موقعیت دارد.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – بعد از ادای نماز جمعه از طرف جنوب یثرب داخل شهر شد و از همان روز آن شهر به مدینه منوره یعنی مدینه النبی – صلی الله علیه وسلم – یاد می شود.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – در ماه ربیع الاول سال هجرت، اعمار مسجد النبوی را آغاز نمود
• در ربیع الاول سال دوم هجرت، غزوه بواط رخ داد. رسول الله – صلی الله علیه و سلم – با دو صد تن یاران خود – رضی الله عنهم – حرکت نمود. بواط منطقه ایست در ۴۸ کیلومیتری مدینه منوره.
• در ربیع الاول سال دوم هجرت، غزوه صفوان نیز رخ داد. باعث این غزوه این بود که کرز بن جابر فهری با لشکر کوچک مشرکین بر چراگاه مسلمان ها در مدینه حمله کرد و مواشی شان را به تاراج بردند. رسول الله – صلی الله علیه وسلم – با هفتاد تن صجابه کرام – رضی الله عنهم – به تعقیب آن ها رفت و تا اطراف بدر تشریف برد. رسول الله – صلی الله علیه وسلم – امارت مدینه را به زید بن حارثه – رضی الله عنه – سپرده بود.
• در ربیع الاول سال سوم هجرت، کعب بن اشرف یهودی به دست محمد بن مسلمه – رضی الله عنه – کشته شد. او کسی که بود که با اسلام بسیار نفرت داشت و رسول الله – صلی الله علیه وسلم – را بسیار آزار می داد.
• در ربیع الاول سال چهارم هجرت، غزوه بنو نضیر (قبیله بزرگ یهود در نزدیکی مدینه منوره) رخ داد. خداوند متعال تمام سوره حشر را درین مورد نازل فرمود.
• در ربیع الاول سال پنجم هجرت، غزوه دومه الجندل رخ داد. هرگاه مسلمان ها از بدر برگشتند، امنیت در هر طرف حاکم گردیده بود. اما تقریبا پس از شش ماه به رسول الله – صلی الله علیه و سلم – اطلاع رسید قبائلی که در منطقه دومه الجندل در نزدیکی شام زندگی می کنند، بر قافله های که ازان جا عبور و مرور می کنند یورش برده ،دارایی آن ها را چور می کنند. و نیز آن ها برای حمله بر مدینه لشکر بزرگی را آماده ساخته اند. بناءً رسول الله – صلی الله علیه وسلم – سباع بن غرفه نزاری – رضی الله عنه – را جانشین خود در مدینه مقرر نمود و خودش با یک هزار نفر به آن سو حرکت نمود. رسول الله – صلی الله علیه و سلم از طرف روز استراحت و از طرف شب سفر می نمود. البته ؛ درین غزوه درگیری رخ نداد و مسلمان ها پس به مدینه برگشتند.
• در ربیع الاول سال ششم هجرت، غزوه بنو لحیان پیش آمد. بنو لحیان مردمی بودند که ده تن رفقای رسول الله – صلی الله علیه و سلم – را به فریب محاصره نموده هشت تن آن ها را شهید کردند و دوی تن شان را به اهل مکه فروختند. رسول الله – صلی الله علیه وسلم – عبدالله ابن ام مکتوم را جانشین خود در مدینه مقرر نمود و خودش برای انتقام رفقای خود با همراهی دو صد تن صحابه کرام – رضی الله عنهم – و با بست اسپ به سوی بنی لحیان حرکت نمود. رسول الله – صلی الله علیه و سلم – تا دره بطن غران که دران جا صحابه کرام شهید شده بودند رسید و برای شهدا دعای رحمت نمود. بنو لحیان چون از آمدن رسول الله – صلی الله علیه و سلم – خبر شده بودند، به طرف کوه ها فرار کردند.
• در ربیع الاول سال ششم هجرت، سریه غَمر (مشهور به سریه عکاشه بن محصن الاسدی رضی الله عنه) و سریه ذوالقصه نیز رخ داد.
• در ربیع الاول سال هفتم هجرت، رسول الله – صلی الله علیه و سلم – نامه ای به بادشاه حبش «نجاشی» نوشت و او را به اسلام دعوت داد. نجاشی نامه را خواند و مسلمان شد.
• در ربیع الاول سال هفتم هجرت،. سریه قُدَید رخ داد.
• در ربیع الاول سال هشتم هجرت، سریه اطلح رخ داد.
• در ربیع الاول سال نهم هجرت، سریه ضحاک بن سفیان کلابی رخ داد. این سریه را رسول الله – صلی الله علیه و سلم – برای دعوت دادن بنو کلاب به اسلام فرستاده بود، اما آن ها از اسلام انکار کردند و به جنگ پرداختند. مسلمان ها آن ها را شکست دادند. این درگیری در منطقه زج لاوه در مربوطات نجد رخ داد.
• رسول الله – صلی الله علیه وسلم – روز های ابتدایی ربیع الاول سال دهم هجرت را در بیماری سپری نمود. این آغاز مرض الموت بود. در همین ماه ربیع الاول بود که فاطمه – رضی الله عنها رسول الله – صلی الله علیه و سلم – را هرگاه در شدت تکلیف دید صدا نمود : وا کَربَ اباه (وای درد پدرم) ، رسول الله – صلی الله عیه و سلم – فرمود پس از امروز بر پدر تو دیگر تکلیفی نیست. (بخاری، ج ۲ ص ۶۴۱)
• در مورد تاریخ وفات رسول الله – صلی الله علیه و سلم – اختلاف است. جمهوری علمای سیرت گفته اند که درست اینست که بیماری رسول الله – صلی الله علیه وسلم – از دو روز اخیر ماه صفر آغاز شد و به تاریخ ۱۲ ربیع الاول از دار فانی به دارالبقا رحلت نمود. صلی الله علیه و علی آله و صحبه و سلم.