جهاد معاصر افغانستان از نگاه شریعت / مبارزه فرهنگی از دیدگاه اسلام

مفتی عبدالله رشاد افغانی / ترجمه : حبیب زاده

آزادی بیان، خواه به قلم باشد یا زبان، حق مسلّم هر انسان است. اسلام به آن ارج گذاشته و در قوانین بین المللی نیز به رسمیت شناخته شده است.

این حق اگر از فردی و یا جامعه‌ای سلب شود، ظلم بزرگی خوانده می‌شود، و ظلم هم در قانون شرعی و هم در قانون وضعی عمل ناروا است. اما طبعی است که ظالم آنچه را حق خود می داند، برای مظلوم روا نمی داند. از همینست که هرگاه امریکایی‌ها و متحدان شان بر کشور ما هجوم آوردند، در پهلوی دیگر انواع مظالم، حق آزادی بیان را هم از ملت مظلوم ما سلب کردند.

تمام رسانه‌ها، اعم از صوتی، تصویری و اجتماعی، توسط زر و زور تحت تاثیر مستقیم اشغالگران قرار گرفته‌اند و در حمایت از اشغال و اشغالگران فعالیت می‌کنند.

هرگاه اشغالگران و دست‌نشاندهان شان بر مردم ملکی ظلم بکنند، جنازه، عروسی، مسجد و مدرسه، کلینک و……را بمبارد کنند، این رسانه‌ها در پی توجیهات آن می‌شوند، و اگر رویداد بسیار روشن باشد پس صامت می‌مانند.

آن عالمان، خبرنگاران و فعالان واقعی مدنی، که درد ملت و کشور را در قلب دارند، هر از گاهی که در برابر دشمن ابراز نظر نمایند، اولا تهدید می شوند، سپس اگر دهان شان بسته نشود، از سوی استخبارات بندی می شوند و یا به شکل مرموز از بین برده می شوند.

در چنین شرایط دشوار، بلند کردن صدا برای مظلومان و افشا کردن ظلم ظالم، جهاد بزرگ در عرصه مطبوعاتی است.

بر اساس شرایط ناگوار، بسیاری مجاهدان فرهنگی با نام‌های مستعار به این خدمت کمر بسته اند، و در بعضی موارد، همچو مجاهدان سنگر تکالیف و صعوبت‌های فراوانی را متحمل شدند. بعضی ها شهید و بعضی‌های دیگر سال‌ها را در زندان‌های دشمن سپری نمودند.

مبارزه فرهنگی در عهد رسالت ماب صلی الله علیه وسلم :

در اوائل اسلام، دشمن در برابر رسول الله – صلی الله علیه و سلم – دست به تبلیغات و پروپاگندهای زیادی زدند. دران زمان، شعر مؤثر ترین وسیله تبلیغات بود. آنان رسول الله – صلی الله علیه و سلم – را در اشعار هجو می کردند و بر خلاف دعوت آن حضرت – صلی الله علیه و سلم – مردم را ذهنیت نادرست می دادند. گاهی وی را – العیاذبالله – مجنون می خواندند و گاهی نسبت های دیگری می دادند. آن زمان مقابله فرهنگی با آن ها ناممکن بود. زیرا دوستان رسول الله – صلی الله علیه و سلم – هنوز عبادت را هم مخفیانه انجام می دادند.

هرگاه رسول الله – صلی الله علیه و سلم – هجرت نمود و به مدینه منوره آمد، دران جا نظام حکومتداری اسلامی را بنیاد گذاشت. اگر چه اوضاع هنوز هم خوب مساعد نبود و دشمنان باز هم تلاش می کردند مردم را در برابر حق انگیزه بدهند. آن ها در برابر رسول الله – صلی الله علیه و سلم – و رفقایش هر گونه پروپاگند را به کار می بردند.

اما پس از مدتی، هرگاه مشرکان و دیگر دشمنان در اشعار خود، رسول الله – صلی الله علیه و سلم – را بد و رد می گفتند، شاعران نامدار صحابه کرام – رضی الله تعالی عنهم اجمعین – از طرف رسول الله – صلی الله علیه و سلم – جواب می دادند. حسان بن ثابت، کعب بن مالک و عبدالله بن رواحه الخزرجی الانصاری – رضی الله تعالی عنهم اجمعین – از شاعران معروف مسلمانان بودند.

اثبات مبارزه فرهنگی از احادیث :

در عمره القضا هنگام ورود رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به مکه، عبدالله بن رواحه – رضی الله عنه – پیش تر از آن حضرت – صلی الله علیه و سلم – روان بود و این اشعار را زمزمه می نمود :

خَلُّوا بَنِی الْکُفَّارِعَنْ سَبِیلِهِ . . . الْیَوْمَ نَضْرِبْکُمْ عَلَى تَنْزِیلِهِ
ضَرْبًا یُزِیلُ الْهَامَ عَنْ مَقِیلِهِ . . . وَیُذْهِلُ الْخَلِیلَ عَنْ خَلِیلِهِ

عمر فاروق – رضی الله عنه – برای او گفت : ای این رواحه! نزد رسول الله – صلی الله علیه و سلم – و داخل حرم پروردگار اشعار می خوانی؟

رسول الله – صلی الله علیه و سلم – برایش فرمود : بگذار، پیش رویش را بگذار، ای عمر! این اشعار بر کافران از تیر باران هم سنگین تر تمام می شود.

الأنوار فی شمائل النبی المختار ص ۲۷۳

از حدیث فوق اهمیت مبارزه فرهنگی واضح شد.

امروز نیز مبارزه فرهنگی مجاهدین، که با امکانات بسیار ناچیز به پیش می رود، بر دشمن بسیار دشوار تمام می شود. از همینست که در برابر مبارزه فرهنگی، موانع مختلف ایجاد می کنند. امواج رادیویی، آدرس های سایت ها، صفحات رسانه های اجتماعی، افلام ویدیویی و مواد چاپی مجاهدین را تحمل نمی توانند و برای تخریب و انسداد آن، شب و روز می کوشند.

رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به شاعر مبارز حسان بن ثابت – رضی الله عنه – فرمود : أجِبْ عَنِّی، اللَّهُمَّ أیِّدْهُ برُوحِ القُدُسِ – صحیح البخاری ۱۱۲/۴ – یعنی : از سوی من جواب بده، الها! حسان را با جبرائیل کمک کن.

دکتور ابراهیم بن فهد بن ابراهیم الودعان در تشریح این حدیث می گوید : بدگفتن کافران و همکاران شان، بهترین عمل است. وی می افزاید : برای این ادعا، همین یک دلیل کافی است که رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به حسان فرمود : «اللهمّ أیّده» . البته؛ این افضلیت در صورتی است که هجو دشمن در جواب به دشمن بیان شود، وگرنه، عمل بر این فرموده پروردگار لازم است : وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ – الأنعام: ۱۰۸

ابن بطال – رحمه الله – می گوید : تقبیح کافران (دشمن) و افشا کردن اعمال زشت آنان، بهترین عمل در نزد پروردگار است. شما نمی بینید که رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به حسان – رضی الله عنه – فرمود : أجِبْ عَنِّی، اللَّهُمَّ أیِّدْهُ برُوحِ القُدُسِ. پس آیا بهتر ازین شرف و فضیلتی است. شرح صحیح البخاری لابن بطال ۳۲۶/۹

در روایت دیگری می آید که جبرائیل – علیه السلام – حسان بن ثابت – رضی الله عنه – را در هفتاد شعر کمک نمود. و نیز در روایتی آمده است : تا آنکه حسان از من دفاع می کند، جبرائیل – علیه السلام – او را کمک می کند. المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه ۵۵۹/۱

در مبارزه معاصر فرهنگی نیز این ثابت شده است که مبارزان فرهنگی نه وسائل مدرن دسترسی دارند و نه هم مثل دشمن در عرصه فرهنگی تخصص دارند، اما همواره مورد کمک خداوندی قرار گرفته اند و دشمن نیز بارها بر این اعتراف کرده است که مبارزه فرهنگی امارت اسلامی، از ما به مراتب خوب تر و مؤثر تر به پیش می رود.

چه کسانی لایق مبارزه فرهنگی هستند؟

علامه ابن رجب – رحمه الله – در فتح الباری ۵۰۹/۲ می گوید : باید کسانی لایق به مبارزه فرهنگی پیش شوند، زیرا رسول الله – صلی الله علیه و سلم – نیز تنها به حسان حکم داد، نه دیگران.

پس در عصر ما و شما نیز لازم است که برای این مبارزه، اشخاص قابل و مستعد پیش شوند، تا مبارزه خود را در چوکات اخلاق و آداب اسلامی به خوبی انجام دهند.