بدترین وضعیتِ بهترین امت؛ دلائل و راهکارها

مولانا امدادالحق بختیار قاسمی/ استاد جامعه اسلامیه دارالعلوم حیدرآباد، هند
ترجمه: معاویه حیدری

اگر نگاهی گذرا بر وضعیت تمام مسلمانان جهان انداخته شود، میانمار باشد یا سوریه، فلسطین باشد یا افغانستان، افریقا باشد یا امریکا، عراق باشد یا یمن، در هر کشور و هر گوشه از دنیا مسلمانان بدترین روزهای تاریخ امت را می‌گذرانند، تمام کره زمین از خون مسلمانان رنگین شده است، در هر گوشه از کره خاکی صدای آه و ناله مسلمانان به گوش می‌رسد، در این دوره از ظلم و ستم، خون مسلمان ارزان‌ترین و بی‌ارزش‌ترین شیء است و متأسفانه هیچ صدای برای همدردی و حمایت از مسلمانان مظلوم بلند نمی‌شود.

حکومت، ملک و جمع مسلمانان در هر گوشه از جهان طبق نقشه و برنامه منظم و سازمان‌دهی شده مورد هدف قرارگرفته، چنین به نظر می‌رسد که تمام اقوام و ملل جهان علیه امت مسلمه متحد شده‌اند.

جان و مال، آبرو و عزت و دین و ملت مسلمانان تحت‌فشار هستند، منابع اقتصادی نیز از تیررس دشمنان خارج نیست، جانشان درخطر است، عزت و آبرویشان پایمال‌شده و دین و مذهب مانند خاری در چشم بیگانگان است، تمام اقوام و ملل جهان یک‌صدا گشته و تروریسم را به اسلام و مسلمانان نسبت داده‌اند، به همین دلیل مسلمانان با نگاهی مشکوک دیده می‌شوند حتی که مورد آزار جنسی نیز قرار می‌گیرند.

ازیک‌طرف بدترین وضعیت امت مسلمه در تمام جهان است که کاملاً واضح و عیان است که در این زمان بیشتر از مسلمانان دیگر هیچ قومی مصیبت‌زده، پریشان، بدنام و عقب‌افتاده نیست. از طرفی دیگر در قرآن کریم می‌بینیم که خداوند متعال می‌فرماید: «کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ» {شما بهترین امت هستید} یعنی بهترین امت جهان هستید درحالی‌که بهترین امت، به امتی گفته می‌شود که در جهان باعزت و احترام نگریسته شود و دیگر اقوام آن را الگو قرار دهند و از آن‌ها اطاعت کرده و جذب فرهنگشان شوند و همچنین بهترین امت آن است که زندگی شاد و آرام داشته و از تمام پریشانی‌های دنیوی در امان و محفوظ باشند.

اما ظاهراً هیچ موردی از موارد فوق در امت مسلمه دیده نمی‌شود! در ذهن این سؤال ایجاد می‌شود که مسلمانان چگونه {بهترین امت} هستند درحالی‌که ایمان و عقیده راسخ ما است که در فرمان الله‌تعالی جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست، خداوند متعال می‌فرماید: «وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّـهِ قِیلًا» ترجمه: (و چه کسی در سخن از خدا راستگوتر است؟) درواقع این جمله که {شما بهترین امت هستید} دعوی محض الله تعالی نیست، بلکه در کنار آن خداوند متعال علت، شرط و وصف «خَیرَ أُمَّهٍ» را نیز بیان داشته است، حال بنگرید که اوصاف بیان‌شده در امت باقی مانده یا خیر! واضح است وقتی‌که شروط بیان‌شده از جانب خداوند در بهترین امت باقی نمانده پس چگونه امت در جایگاه {بهترین} باقی بماند؟!

خداوند متعال در کلام پاک خویش راز {بهترین} امت را چنین بیان فرموده: «أُخرِجَت لِلنّاس» یعنی این امت برای نفع رساندن به دیگران پدیدار شده است. منظور واضح آن، این است که به این خاطر در دنیا فرستاده شده‌اند تا به فکر تمام انسانیت باشند، چقدر مفهوم پرمعنایی دارد و خداوند در یک جمله کوتاه چه مسئولیت بزرگی بر دوش امت قرار داده است، در همین جمله مختصر تمام مسئولیت‌های زندگی بشریت شامل شده است، حال بنگرید که این عنصر و خاصیت و عمل به آن در امت مسلمه باقی‌مانده یا خیر، این آیه ما را به یک چالش کلی و همه‌جانبه دعوت می‌کند، چالشی که تمام شعبه‌های زندگی را شامل می‌شود.

مفهوم و منظور آیه این است که امت مسلمه برای تکمیل خواهشات و برای زندگی خود پدیدار نشده؛ بلکه خصوصیت امت آن است که برای زندگی و بهبودی تمام اقوام و مخلوقات به وجود آمده است، امتیاز امت مسلمه آن است که به او مسئولیتی بزرگ سپرده‌شده است، مسئولیتی کلی و جامع و آن کامیابی و بهبودی تمام مراحل زندگی بشر است. البته منظور فقط عبادات نیست، بلکه این مسئولیت شامل تمام مراحل زندگی می‌شود، طبق این آیه مسلمانان باید در هر مرحله از زندگی بشریت، راهنما و رهبر آن‌ها باشند و راه درست را به آن‌ها نشان دهند و انسان‌ها را از خسارت و زیان نجات دهند، همچنین در آیه خداوند متعال فرموده: «أُخرِجَت لِلنّاس» {برای مردم}، نفرموده برای مسلمانان، که مشخص می‌شود این مسئولیت فقط در قبال مسلمانان نیست بلکه مسئولیت زندگی و کامیابی تمام اقوام عالم بر عهده این امت است و البته مسلَّم است که خدمت و راهنمایی در تمام شعبه‌ها و مراحل زندگی بشریت بدون علم ممکن نیست. پس به‌راحتی نتیجه می‌گیریم که مسلمانان باید تمام علوم و فنون مباح و جایز را کسب کنند چراکه بدون تحصیل علوم، خیرخواهی و راهنمایی بشریت ممکن نخواهد بود، تا زمانی که مسلمانان در میدان تعلیم جایگاه آشکاری به دست نیاورند نمی‌توانند فریضه «خیر امه» را ادا کنند و مسئولیت «اخرجت للناس» از عهده آنان بر نخواهد آمد.

در کنار تحصیل علوم دنیوی به علوم دینی نیز باید توجه شود، چراکه تعلیم اسلامی مسلمانان مانند روح در جسم است، جسم بدون روح یا جسد مرده است به همین صورت مسلمان بدون تعلیم اسلامی هیچ است، مسلمانان باید در این دنیا رهبری و هدایت بشر را انجام دهند، اما نباید در فرهنگ و اجتماع دیگر اقوام غرق شوند تا جایی که اصلیت خود را فراموش کنند، بلکه باید این کار را شناخت اسلام انجام دهند، همان‌طور که هر گروه در دنیا که مشغول خدمت هستند با لباس و ظاهری خاص شناخته می‌شوند، آرم و فرم لباس اختصاصی دارند مانند ارتش که لباس خاصی دارد و وظیفه‌اش تأمین امنیت مردم است، یا دکتران که لباس خاصی دارند و وظیفه‌شان معالجه بیماران است. مسلمانان نیز مانند بقیه ملت‌ها نیستند، بلکه یک ملت مسئولی هستند و مسئولیتشان جامع، کلی و دائمی است. لذا باطن مسلمانان باید با تعلیمات اسلامی، اخلاق و عقیده صحیح منور باشد و ظاهرشان هم طبق تعلیمات اسلامی آراسته شود تا بیننده یک مسلمان او را از هر نظر بشناسد، از ظاهر، اخلاق، رفتار و کردار او در هر معامله‌ای مشخص باشد که این شخص یک مسلمان است و باید در دنیا چنان باشند که اهل دنیا در اخلاق و کردار مسلمانان را مثال بزنند، از لباس و ظاهر آن‌ها را تمجید و توصیف کرده و دین و مذهب اسلام را باعزت بنگرند.

خلاصه… طبق این آیه اسباب و دلایل وضعیت بغرنج مسلمانان در این زمانه غفلت و بی‌توجهی و بی‌تدبیری است، درحالی‌که آنان را مسئولیتی داده‌شده که باید به فکر نفع و زیان تمام بشریت باشند ولی آن‌ها حتی خودشان را فراموش کرده‌اند و به فکر زندگی خود نیز نیستند. دلیل دوم این است که مسلمانان در میدان علم و دانش عقب‌مانده‌اند، بدون علم و دانش رهبری و قیادت بشر رؤیایی بیش نخواهد بود! و سبب سوم غفلت در دین است، رابطه مسلمانان با دین بسیار ضعیف گشته و تعلیمات دینی، زندگی اسلامی و اخلاق اسلامی از زندگی آن‌ها محو گشته و به فرهنگ بی‌دینی سایر اقوام جذب ‌شده‌اند.

حال اگر مسلمانان باید به این سه دلایل مذکور بیندیشند و برای آن‌ها اقداماتی مبذول دارند ان‌شاءالله کامیابی و کامرانی آن‌ها مقدور خواهد بود و رهبری بشریت و هدایت جوامع نصیبشان خواهد شد. آن‌ها یک امت قائد گشته و دوباره سربلند خواهد کرد و تمام دنیا با نگاه عزت و احترام به آن‌ها خواهد نگریست، خداوند متعال می‌فرماید: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ» ترجمه: {و سست نشوید! و غمگین نگردید! و شما برترید اگر ایمان داشته باشید!}

با سپاس از مجله حقیقت