نگاهی به زندگی شهید ملاجیلانی (حاجی هیواد) -تقبله‌الله- /بخش دوم

در سال‌های اول اشغال آمریکا، مجاهدین حملاتی را تحت قیادت حاجی جیلانی در ولسوالی‌های واشیر هلمند و دلارام نیمروز، و در ساحهٔ شوراب ولایت هلمند نیز حملات زیادی را بر پوسته‌ها و بیزهای امنیتی دشمن انجام دادند که در نتیجهٔ آن، چندین پوستهٔ دشمن فتح و غنایم زیادی به دست آمد.

 

واقعهٔ جالب:

 

یقینا در مدت جهاد بیست‌سالهٔ مردم افغانستان علیه اشغال‌گران، واقعات و خاطرات جالبی راخ داده که بیان‌گر توکل، اخلاص و للهیت مجاهدین بوده و بر حقانیت جهادشان دلالت می‌کند. زمانی که حاجی جیلانی جهاد را در مقابل اشغال آمریکا با استفاده از قرارگاه‌های مخفی کوهی آغاز نمود، روزبه‌روز به تعداد مجاهدی افزوده می‌شد، تا این‌که به مرور زمان، تعداد مجاهدین به صدها تن رسید.

 

قاری عبدالستار سعید به نقل از حاجی بشیر؛ یکی از هم‌سنگران حاجی صاحب، می‌نویسد: «یک‌روز طیاره‌های دشمن زیاد در حال گردش بودند؛ ولی هدف‌شان مشخص نبود. در همین روز حساس، حاجی جیلانی دستور داد تا بر مرکز ولسوالی واشیر حمله کنیم. از جای ما تا مرکز ولسوالیِ واشیر با پای پیاده ۱۲ ساعت راه بود. مجاهدین حرکت کرده و تا شام، خود را تا نزدیکی مرکز ولسوالی رساندند و عملیات‌شان را آغاز کردند. در این عملیات، تعداد زیادی از عساکر دشمن کشته شده و ولسوالی به طور کامل فتح گردید و غنایم زیادی به دست مجاهدین افتاد.

 

فردای آن شب، تازه خبر شدیم که هنگامی که ما مصروف عملیات بر مرکز ولسوالی بوده‌ایم، آمریکایی‌ها بر قرارگاه ما در کوه چاپه زدند و طیاره‌های بی‌پیلوت دشمن، ساحهٔ قرارگاه را بمباران کرده و عساکر پیادهٔ دشمن، منطقه را به قصد ازبین‌بردن مجاهدین محاصره کردند؛ اما دشمن در این عملیات ناکام شد؛ چون‌که همهٔ مجاهدین قرارگاه جهت عملیات بیرون آمده بودند، و فقط دونفر از مجاهدین به خاطر پهره‌داری باقی مانده بودند، که آن‌ها نیز خودشان را در کوه‌ها پنهان کرده بودند و آسیبی به آن‌ها نرسیده بود و بدین ترتیب این عملیات بزرگ آمریکایی‌ها، کاملا ناکام و بی‌سود واقع شد.

 

از سوی دیگر، ما در همان شب یک علیه دشمنان عملیات موفقی را انجام داده و ضربهٔ سنگینی بر آن‌ها وارد کردیم. آمریکایی‌ها علاوه بر آن شب، چندین شب دیگر نیز به قصد ازبین‌بردن ما، در کوه‌ها باقی ماندند؛ ولی از آن‌جایی که مال‌داران و چوپان‌ها برای‌مان خبر می‌آوردند، تا رفتن آمریکایی‌ها از منطقه، منتظر ماندیم و بعد از آن دوباره به قرارگاه خود برگشته و فعالش کردیم.

 

فعالیت‌های دینی و فرهنگی:

 

یکی از ویژگی‌های شهید حاجی جیلانی که تمام دوستان و هم‌سنگرانش آن را یادآوری می‌کنند، این بود که به علمای دین، طلاب و حفاظ قرآن عظیم‌الشأن، مدارس دینی و رشدشان بی‌نهایت توجه و کوشش داشت. ایشان در طول زندگی خود، در کنار سایر فعالیت‌های جهادی و نظامی، علاقهٔ زیادی به تأسیس و حمایت از مدارس دینی داشتند.

 

 

شیهد حاجی جیلانی مورد محبوبیت خاص علما، طلاب مدارس دینی و روحانیون قرار داشته و همه او را به منزلهٔ یک امیر مهربان و پدر مشفق و دلسوز قبول داشتند. او در ولایات هلمند و غور، مدارس دینی زیادی بنا نمود که اسامی چند مدرسهٔ مهم از آن‌ها به شرح ذیل می‌باشد.

 

۱. دارالعلوم ربانیه، واقع در ولسوالی واشیر ولایت هلمند؛

۲. دارالعلوم محمدیه، واقع در ولسوالی نادعلی ولایت هلمند؛

۳. دارالعلوم فاروقیه، واقع در منطقهٔ شاه‌پشتهٔ ولسوالی واشیر هلمند؛

۴. مدرسهٔ ملا حبیب‌الله آخند، واقع در منطقهٔ شاگیِ ولسوالی بکوای ولایت فراه؛

۵. دارالعلوم و دارالحفاظ فاروقیه، واقع در معلم‌بازارِ ولسوالی نادعلی ولایت هلمند؛

۶. مدرسهٔ احسن‌العلوم، واقع در ولسوالی مارجهٔ ولایت هلمند؛

۷. دارالعلوم منطقهٔ چهاردر ولسوالی تیوره ولایت غور؛

۸. مدرسهٔ حقانیهٔ منطقهٔ راشک ولسوالی تیوره؛

۹. مدرسهٔ سلمان فارس منطقهٔ جوز ولسوالی تیوره؛

۱۰. مدرسهٔ منبع‌العلوم منطقهٔ ارپاتو ولسوالی تیوره؛

۱۱. مدرسه و دارالحفاظ منبع‌العلوم منطقهٔ خیرناک ولسوالی تیوره؛

 

علاوه بر این‌ها، ده‌ها مدرسهٔ دیگر در ولسوالی‌های ولایت هلمند و غور وجود دارد که افتخار تأسیس و بنای آن‌ها به نام حاجی جیلانی -تقبله‌الله- رقم خورده است.

 

وظایف رسمی و فعالیت‌های نظامی:

 

شهید حاجی جیلانی، سپاهی مخلص اسلام بود که به خاطر رضایت الله متعال، بیرق جهاد در مقابل اشغال را در کوه‌های برافراشتهٔ ولسوالی واشیر ولایت هلمند به اهتزاز درآورد و شیفتگان جهاد و شهادت از گوشه‌گوشهٔ افغانستان به قافلهٔ جهادی نیک‌نام او می پیوستند. وی از جمله مسئولین انگشت‌شمار جهادی بود که در هر نقطه از ولسوالی‌های هلمند، با دشمن جنگیده و در اکثر ولسوالی‌های آن، به حیث مسئول نظامی ایفای وظیفه کرده بود.

 

اگرچه رهبری امارت اسلامی وظایف مهمی را به شهید حاجی جیلانی محول می‌کرد؛ اما وی هیچ‌گاه دنبال وظایف بزرگ نبود و همواره در پی آن بود که مسئولیت‌های بزرگ به وی سپرده نشود. در این قسمت از نوشته، خلاصه‌وار به وظایفی که ایشان در دوران جهاد بر دوش داشتند، پرداخته می‌شود:

 

مسئولیت نظامی واشیر:

 

در اولین تشکیل امارت اسلامی در مقابل اشغال‌گران که شهید ملا اخترمحمد عثمانی به حیث والی هلمند مقرر شده بود، ایشان بنابر شناختی که از شخصیت، قهرمانی‌های و فداکاری‌های شهید ملاجیلانی داشتند، ایشان را به عنوان مسئول نظامی ولسوالی واشیر تعیین نمودند.

 

مسئولیت نظامی نوزاد:

 

پس از این‌که مدتی را در ولسوالی واشیر به عنوان مسئول نظامی فعالیت نمود، بنابر لزوم دید رهبری، به حیث مسئول نظامی ولسوالی نوزاد گماشته شد. در عهد مسئولیت ایشان، مناطق وسیعی از ولسوالی مذکور فتح شد و بدین ترتیب، ساحهٔ حاکمیت مجاهدین در آن ولسوالی، گسترش یافت.

 

مسئولیت نظامی باباجی:

 

سپس مدتی را به حیث مسئول نظامی ولسوالی باباجی ولایت هلمند ایفای وظیفه نمودند.

 

مسئولیت نظامی ولسوالی ناوه:

 

شهید حاجی جیلانی پس از این‌که مدتی را در باباجی ایفای وظیفه کردند، حسب لزوم دید رهبری، به عنوان مسئول نظامی ولسوالی ناوه منصوب شدند که از برکت و رهبری مدبرانهٔ ایشان، عملیات بزرگی توسط مجاهدین راه‌اندازی شد و در نتیجه، مرکز این ولسوالی فتح شد.

 

ولسوالی ناوه، یکی از ولسوالی‌های مرکزی ولایت هلمند است که به شهر لشکرگاه متصل بوده و از لحاظ نظامی دارای موقعیت استراتژیکی می‌باشد و به همین خاطر برای دشمن از اهمیت بالایی برخوردار بود.

 

پس از فتح ولسوالی ناوه توسط مجاهدین، آمریکایی‌ها عملیات بزرگی را جهت بازپس‌گیری این ولسوالی راه انداختند که در نتیجهٔ آن، شهید حاجی جیلانی با تعدادی از هم‌سنگرانش در محاصره افتادند؛ اما خوش‌بختانه با استفاده از تاکتیک‌های جنگی، موفق شدند مجاهدین را از این محاصره نجات دهند و به سمت ریگستان بروند.

 

پس از سقوط ولسوالی ناوه، ایشان به منطقهٔ میرمندآب و ولسوالی هزارجفت رفته و عملیات جهادی‌شان را در قسمت جنوبی ولایت هلمند ادامه دادند که در نتیجه، ولسوالی هزارجفت فتح شد و مدت بیست‌روز در تصرف مجاهدین بود. آمریکایی‌ها جهت بازپس‌گیری این ولسوالی نیز دست به کار شده و بمباردمان سختی راه انداختند و تعدادی از مجاهدین را محاصره کردند.

 

مسئولیت نظامی گرشک:

 

شهید حاجی جیلانی در سال ۲۰۰۶م، به عنوان مسئول نظامی ولسوالی گرشک تعیین شده و مدت دو سال در این سِمت ایفای وظیفه نمود. تا زمانی که ایشان مسئول نظامی گرشک بودند، این مرکز مهم و استراتژیک دشمن شاهد حملات و جنگ‌های سخت بود و تنها در اولین جنگ، تعداد ۱۲ تن از مجاهدین و رفقای حاجی صاحب شهید شدند. شهید جیلانی پس از گرشک به ترتیب در ولسوالی‌های باباجی، کجکی و باغران نیز به صفت مسئول نظامی ایفای وظیفه نموده و خدمات و فعالیت‌های بزرگ جهادی انجام دادند.

 

والی هرات:

 

شهید حاجی جیلانی، در سال ۲۰۱۰م، بر اساس سابقهٔ فعالیتی که قبل از اشعال، در ولایت هرات داشتند، نظر به لزوم دید مقام رهبری امارت اسلامی، به عنوان والی و مسئول نظامی این ولایت تعیین شد. ایشان بیشتر از دو سال در هرات به صفت والی ایفای وظیفه نمودند و در جریان ولایت‌شان، فعالیت‌های جهادی زیادی در ولایت هرات صورت گرفت و در تمام ولسوالی‌های هرات جهاد علنا شروع گردید.

 

 

 

مولوی محمد اسحاق عثمانی یکی از هم‌سنگران شهید جیلانی می‌گوید: “زمانی که حاجی صاحب، والی هرات بودند، علاوه بر فعالیت‌های نظامی‌ای که در اطراف و اکناف شهر و ولسوالی‌ها انجام می‌دادند، در داخل شهر نیز به حملات هدفمند بر مراکز و اهداف مهم، توجه خاص داشتند. در زمان ولایت ایشان در تاریخ ۹ جوزای ۱۳۹۰ ه‍.ش، حملهٔ استشهادی بر دفتر پی‌آرتی (PRT) واقع در نزدیکی محبس ولایت هرات انجام شد، که در نتیجهٔ آن، تعداد زیادی از متجاوزین کشته و خسارات هنگفتی به آن‌ها رسید. پس از انجام این حمله، خارجی‌ها مجبور شدند تا دفترشان از مرکز شهر بیرون نمایند.

 

ادامه دارد.