اثرات اطاعت در استحکام نظام شرعی/بخش سوم

نقض بیعت انجام شده با امیر ناجایز است و بیعت غیرقابل نقض است.

اگر با امام بیعت شود، قابل شکستن نیست، بیعت‌کننده نمی‌تواند که از بیعت خود را خارج کند و اگر کسی برای خروج از بیعت تلاش کند؛ این تلاش او ناجایز و گناه بزرگ است.

الله -جل جلاله- می‌فرماید: “إِنَّ الَّذِینَ یُبَایِعُونَکَ إِنَّمَا یُبَایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهَ فَسَیُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا” [الفتح ۱۰]

ترجمه کسانی که با تو بیعت می‌کنند؛ در حقیقت با الله متعال بیعت می‌کنند. دست (ید بلاکیف) الله متعال بالای دست‌های آنان است، و اگر کسی بیعت را شکست، بدون شک بیعت را بر خود شکسته (خودش زیان کرده) و هر کسی به آن و عده‌ای که با الله متعال داده، وفا کند پس (الله جل جلاله) به او زود اجر بزرگ می‌دهد.

همینطور رسول الله -صلى الله علیه وسلم- می‌فرماید: “من خلع یدا من طاعه، لقی الله یوم القیامه لا حجه له، ومن مات ولیس فی عنقه بیعه، مات میته جاهلیه”

ترجمه: کسی که از اطاعت امام دست بکشد؛ روز قیامت الله متعال را در حالتی ملاقات می‌کند که هیچ دلیلی ندارد، و کسی در حالی بمیرد که به گردنش بیعتی نیست، بر مرگ جاهلیت مرده است.

و در جای دیگر می فرماید:

“إن الغادر ینصب له لواء یوم القیامه فیقال: هذه غدره فلان، وإن من أعظم الغدر بعد الإشراک بالله أن یبایع رجل رجلا على بیع الله ورسوله ثم ینکث بیعته”.

ترجمه: در روز قیامت، برای خائن پرچمی نصب و گفته می‌شود: این خیانت فلانی است و از بزرگ‌ترین خیانت‌ها بعد از شرک به الله متعال این است که شخصی با دیگری بر بیعت الله متعال و رسولش بیعت کند سپس آن بیعت را بشکند.

در روایتی دیگر، حضرت جابر بن عبد الله -رضی الله عنهما- می‌فرماید: “أن أعرابیا بایع رسول الله -صلى الله علیه وسلم- على الإسلام، فأصابه وعک، فقال: أقلنی بیعتی، فأبى، ثم جاءه فقال: أقلنی بیعتی، فأبى، فخرج، فقال رسول الله -صلى الله علیه وسلم- «المدینه کالکیر، تنفی خبثها، وینصع طیبها».

ترجمه: یک کوچی با رسول الله -صلى الله علیه وسلم- بیعت کرد با اسلام، بعد او را تب و لرز گرفت و گفت (ای رسول الله صلى الله علیہ وسلم ) بیعت را به من پس بده، ایشان انکار کردند، دوباره آمد و گفت: بیعتم را به من پس بده اما رسول الله -صلى الله علیه وسلم- انکار کرد، (کوچی) از مدینه خارج شد و رسول الله -صلى الله علیه وسلم- فرمودند: همانا مدینه مانند کوره آهنگر است، خباثت را دور می‌کند و پاکی را آشکار.

و در جای دیگری می فرماید:

“من فارق الجماعه شبرا فقد خلع ربقه الإسلام من عنقه”

ترجمه: کسی یک وجب از جماعت جدا شد، آویزه‌ی اسلام را از گردنش کشیده است.

خلاصه اینکه خروج از بیعت اگر از طرفی گناه بزرگی است، از طرفی دیگر هیچ کس نمی‌تواند سر به خود از بیعت خود را خلاص کند و خارج شود.

 

اطاعت امیر در کدام کارها واجب است؟

پذیرفتن امر و نهی امیر، و اطاعت از آن در همه کارهایی لازم است که مخالف شریعت مطهر نباشد، خصوصاً اطاعت امیر در امور جهادی بسیار ضروری است؛ چون سرپیچی از امر و نهی امیر در امور جهادی، در کنار عذاب اخروی، باعث به وجود آمدن مشکلات دنیوی می‌شود.

همینطور تاویل شخصی امر و نهی امیر، و اجتهادکردن در این امر، باعث ناکامی بزرگی می‌شود، مانند غزوهٔ احد که چند صحابی درباره سخن رسول الله -صلى الله علیه وسلم- اجتهاد کردند، که در نتیجه فتح مسلمانان تبدیل به عقب‌نشینی شد و سبب شهادت بسیاری از صحابه کرام -رضی الله عنهم- شد، و دندان مبارک آن حضرت -علیہ السلام- شهید و صورت مبارکش زخمی شد.

براء بن عازب -رضی الله عنه- می‌فرماید: لقینا المشرکین یومئذ، وأجلس النبی -صلى الله علیه وسلم+ جیشا من الرماه، وأمر علیهم عبد الله، وقال: «لا تبرحوا، إن رأیتمونا ظهرنا علیهم فلا تبرحوا، وإن رأیتموهم ظهروا علینا فلا تعینونا» فلما لقینا هربوا حتى رأیت النساء یشتددن فی الجبل، رفعن عن سوقهن، قد بدت خلاخلهن، فأخذوا یقولون: الغنیمه الغنیمه، فقال عبد الله عهد إلی النبی صلى الله علیه وسلم أن لا تبرحوا، فأبوا، فلما أبوا صرف وجوههم، فأصیب سبعون قتیلا.

 

ترجمه در آن روز (روزاحد) با مشرکین روبه رو شدیم، رسول الله -صلى الله علیه وسلم- گروهی از تیراندازان را بالای تپه (جبل رماه) نشاند وعبداللہ -رضی الله عنه وعنهم- را امیر آنان تعیین کرد و فرمود: از جای خود تکان نخورید، اگر ما را دیدید که بر آنها پیروز شدیم، بازهم از جای خود تکان نخورید و اگر آنان را دیدید که بر ما پیروز شدند! بازهم به کمک ما نیایید، زمانی که با هم روبه رو شدیم، (کفار) فرار کردند تا حدی که زنان آنان را دیدم بر کوه بالا می‌روند‌، ساقهای خود را بالا زدند و پای زیب آنان ظاهر شد‌.

آن‌ها (همراهان عبد الله -رضی‌الله‌عنه-) گفتند: بدوید، بدوید که غنیمت، غنیمت است. عبداللہ رضی الله عنه برای آنها گفت: پیامبر -صلی اللہ علیہ وسلم- به من گفته که مکان خود را ترک نکنیم، اما آنان انکار کردند، زمانی که انکار کردند؛ سرگردان شدند و راه را گم کردند که در نتیجه هفتاد نفر شهید شدند.

خلاصه اینکه:

مجاهدین باید در امر و نهی امیر تاویل نکنند، بلکه تا زمانی که خطای علنی ندیدند در مقابل امر امیر سر خم کنند؛ چون موفقیت و خیر در همین است.