نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
کنترل و نظارت
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در پی کنترل کارگزاران سیاسی، نظامی و اقتصادی خویش و کشف توطئه‌ها و براندازی‌ها و خنثی‌سازی نقشه‌ها و شناسایی جاسوسان دشمن، علاوه بر اینکه از اطلاعات مردم بهره می‌جست، عیونی نیز داشت که مسائل، حرکات بی‌جا و افراد مشکوک را شناسایی و گزارش می‌دادند. ضمناً پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم دربارهی آنچه در جامعه و بین مردم می‌گذشت، پرس‌وجو می‌کرد و از این طریق اخبار و اطلاعات لازم را به دست می‌آورد. ابن‌عساکر می‌نویسد: وقتی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم سریّه‌ای را اعزام می‌کرد، مردی را همراه آنان می‌فرستاد تا اخبار را برای حضرتش بنویسد. پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم افرادی از نیروهای خودی را که به آنها مظنون بود، تحت مراقبت قرار می‌داد.
توریه در عملیات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در اغلب غزوه‌ها همواره پس از پیمودن مقداری راه، ناگهان مسیر را تغییر می‌داد یا از همان ابتدا مسیری غیر از مسیر اصلی را در پیش می‌گرفت تا دشمن از مقصد لشکریان اسلام آگاه نشود و پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم آنان را غافلگیر سازد. پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در غزوه‌ی بنی‌لحیان به سمت دیگری (شام) رفت و اصحاب گمان کردند که حضرت قصد حمله به شام را دارد. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم به چنین کاری دست زد تا جلوی درز اطلاعات برای دشمن را سد کند و آنان را غافلگیر سازد. همچنین در جریان حدیبیه چون نیروی قریش در محل ذی طوی جمع شده بودند تا مانع رفتن پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به مکه شوند، حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم بی‌درنگ مسیر را تغییر داد و خود را به حدیبیه رساند. همچنین پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در فتح مکه دستور داد تا راه‌های ورودی و خروجی شهر مدینه را کنترل و بازرسی نمایند. همچنین گروهی را به فرماندهی ابوقتاده به منطقه «أضم» فرستاد تا چنین تصور شود که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم آهنگ آن ناحیه را دارد و در میان راه، گروهی از اسب‌سواران را به عنوان طلیعه‌ی سپاه اعزام داشت تا راه را از جاسوسان دشمن پاک‌سازی نمایند. روایت شده که در جنگ احد پس از یورش سپاه کفر به اردوگاه مسلمانان و احساس خطر جدی بر جان پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم، کعب‌بن مالک زره پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم را پوشید و پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم زره او را بر تن کرد.
استتار از جمله شیوه‌های حفاظتی که رعایت آن ما را در برابر شناسایی‌های دشمن مصون نگه می‌دارد، استتار است. استتار به معنای پوشاندن، پنهان‌کردن، تغییر قیافه دادن و مخفی‌شدن آمده است. با نگرشی مختصر به سرایا و غزوه‌های رسول گرامی صلی‌الله علیه‌وسلم از بُعد اتخاذ شیوه‌ی استتار، به اهمیت مسئله واقف می‌شویم؛ برای نمونه به غزوه‌ی «ذات السّلاسل» اشاره می‌کنیم. آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم که به علل شکست واقف گشته بود، نیروهای تحت امر را از بیراهه‌ها و دره‌ها حرکت داد. شب‌ها راه می‌پیمود و روزها در شیار کوه‌ها و دره‌ها و فرورفتگی‌ها به کمین می‌نشست تا از چشم دیدبانان دشمن که جاده را از بالای کوه‌ها زیر نظر داشتند، دور بماند. بر علاوه دستور داد که بر دهان اسبان پوزبند بزنند تا شیهه نکشند و صدای آنها به گوش دشمن نرسد. وقتی به نزدیکی دشمن رسیدند، آنگاه فرمود تا دهان اسب‌ها را باز کردند و ناگهان اسب‌ها شیهه‌کشان به‌سوی دشمن شتافتند و رزمندگان بر دشمن خواب‌آلود، غافل و وحشت‌زده یورش بردند و بر آنان پیروز شدند. در این سریه سه مطلب مهم مشاهده می‌شود: اختفا، استتار و غافلگیری. همچنین در نبرد خیبر، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم به دنبال موضع و منطقه‌ای بود تا نیروهایش از دید دشمن دور باشد؛ به همین جهت، به محمدبن مسلمه مأموریت داد تا چنین موضع و منطقه‌ای را بیابد. محمدبن مسلمه نیز محل مورد نظر را به نام رجیع یافت و به آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم گزارش داده و عرض کرد: آیا نیرو‌ها را به رجیع انتقال نمی‌دهید؟ پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «وقتی که غروب شد ان‌شاءالله به آنجا می‌رویم. سپس به هنگام غروب به‌سوی منطقه مورد نظر حرکت کرد و به نیروهایش دستور انتقال داد.» ملاحظه می‌شود که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم با استفاده از غروب خورشید و استتار، به نقل و انتقال نیروهایش پرداخته و از سیاهی شب استفاده کرده است. همچنین در غزوه‌ی دومه الجندل، پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در تاریکی شب، نیروهایش را به‌سوی دشمن حرکت داد و روزها به کمین می‌نشست. پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در جنگ بدر به یارانش دستور داد که زنگ‌ها را از گردن شتران باز کنند تا دشمن به حرکت آنها پی نبرد.
اعزام جاسوس در تاریخ اسلام نمونه‌هایی از جاسوسی در خلال درگیری‌های پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم با مشرکان به چشم می‌خورد که فرستادن افراد و گروه‌های تجسس از سوی آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم برای شناسایی و گزارش‌دهی اوضاع دشمنان از آن قبیل است. همچنین گزارش‌هایی دربارهی شیوه‌ی حفظ اسرار محرمانه در برخورد با جاسوسان دشمن در سیره‌ی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به چشم می‌خورد. فعالیت‌های یادشده در زمان‌ها و اوضاع گوناگون جنگی و در ارتباط با همه‌س دشمنان اعم از قریش، هوازن، رومیان و… گزارش شده‌اند. این موضوع در هیچ یک از آیات قرآن نیامده است؛ اما پاره‌ای از روایات تاریخی که ارسال جاسوس از سوی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم را بیان می‌کنند، در حاشیه برخی آیات گزارش شده‌اند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاهها بسته است.