نظام سیاسی و اداری مسلمانان در صدر اسلام/بخش بیست‌ودوم 

یکی دیگر از ابزار روابط خارجی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم انعقاد قراردادها و پیمان‌های سیاسی بود؛ از جمله‌ی آنها پیمان عقبه، منشور مدینه و صلح حدیبیه را می‌توان نام برد. یکی از معاهدات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم پیمانی است که بین آنحضرت و نصارای نجران منعقد شد

ابزارهای حقوقی و اقتصادی

در یادداشت‌های قبل سخن از ابزار سیاسی فرهنگی دیپلماسی به میان آمد؛ در این یادداشت ابزار حقوقی انعقاد پیمان‌ها و قراردادها و ابزاری اقتصادی به بحث گرفته خواهد شد.

یکی دیگر از ابزار روابط خارجی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم انعقاد قراردادها و پیمان‌های سیاسی بود؛ از جمله‌ی آنها پیمان عقبه، منشور مدینه و صلح حدیبیه را می‌توان نام برد. یکی از معاهدات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم پیمانی است که بین آنحضرت و نصارای نجران منعقد شد. نجران با هفتاد قریه‌ی تابع خود در منطقه‌ی مرزی حجاز و یمن واقع ‌بود و در آغاز ظهور اسلام تنها منطقه‌ی مسیحی‌نشین حجاز محسوب می‌شد که از بت‌پرستی دست برداشته و به آیین مسیحیت گرویده ‌بود. پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم با فرستادن نامه به ابوحارثه، اسقف نجران، ساکنان آن دیار را به پذیرش دین مبین اسلام فراخواند. سپس هیئت نمایندگی نجران به مدینه آمدند تا با پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم گفت‌وگو نمایند و صحت و سقم نبوت آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم را نیز بررسی نمایند. پس از بحث فراوان درباره‌ی حقانیت اسلام و نبوت پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم نمایندگان نجران مذاکرات خود را با رسول خدا قانع‌کننده نیافتند و هر دو طرف آمادگی خود را برای مباهله اعلام نمودند. در این هنگام آیه‌ی مباهله نازل گردید و رسول خدا را مأمور کرد تا با کسانی که با او به مجادله و محاجّه برمی‌خیزند و حق را نمی‌پذیرند، مباهله نماید.

مسیحیان به این نتیجه رسیدند که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم در دعوت و ادعای خویش اعتقاد راسخ دارد؛ سرانجام با وحشت مسیحیان از مباهله، پیمان صلح بین آنان و مسلمانان به امضا رسید و مسیحیان متعهد شدند که سالیانه مبلغی به‌عنوان مالیات به دولت اسلامی بپردازند و در برابر آن، پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم نیز مسئولیت دفاع و جلوگیری از هرگونه‌ی ظلمی را از طرف مسلمانان به مسیحیان نجران و آزادی آنان در مراسم مذهبی را به عهده گرفت.

ابزار اقتصادی دیپلماسی اسلام

ابزار اقتصادی دیپلماسی به موازات مقوله‌ی رفاه، رشد و توسعه‌ی اقتصادی از اهمیت جدی برخوردار می‌باشد. از دیرباز حکومت‌ها در کنار حفظ موجودیت، استقلال و تمامیت ارضی، در صدد دستیابی به منابع اقتصادی، فرمت‌های تجاری و بازرگانی و کنترل تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی برآمده‌اند. کمبود منابع اقتصادی و افزایش تصاعدی نیازمندی‌های اقتصادی بر فعالیت‌های اقتصادی حکومت‌ها افزوده‌ است. ابزار اقتصادی دیپلماسی باتوجه به اهمیت فزاینده‌ی اقتصاد در عصر حاضر که به تدریج به محور اصلی بازی و رقابت‌های قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است، بیش از پیش اهمیت پیدا کرده‌است.