نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
نظام سیاسی و اداری مسلمانان در صدر اسلام
نامههای پیامبر به سران ممالک
بخش شانزدهم
در سلسلهی یادداشتها ذیل موضوع نامههای پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم، به نامهی ارسالی پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم به حاکم مصر میرسیم.
آنچه بر اهمیت این نامهها میافزاید، احترام ویژه، لحن مناسب کلام، محتوای جامع با ذکر نزدیکترین مناسبتها میان فرستنده و خواننده و آغاز دعوت از اولین فرد جامعه و حاکم آنجاست که در اصلاح و اسلامپذیری او، ملت و رعیت راحتتر و سریعتر و حتی همهگیرتر اسلام را میپذیرند.
نامهی پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم به حاکم مصر:
«بسم الله الرحمن الرحیم. من محمد رسول الإسلام إلی المقوقس عظیم القبط: سلام علی من اتبع الهدی، أما بعد. فإنی أدعوک بدعوه الإسلام، أسلم تسلم یؤتک الله أجرک مرتین. «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَهٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ؛ به نام خداوند بخشندهی مهربان.
از محمّد، پیامبر اسلام، به مقوقس، بزرگ قبطیان. درود بر پیروان هدایت. من تو را به آیین اسلام دعوت میکنم. اسلام بیاور تا در امان باشی؛ اسلام بیاور تا خداوند دو پاداش به تو دهد، و اگر نپذیری و اسلام نیاوری، گناه قبطیان نیز به گردن تو است. ای اهل کتاب، بیایید به یک اصل مشترک میان خودمان عمل کنیم و آن این است که غیر خدا را نپرستیم و کسی را شریک او قرار ندهیم و برخی از ما برخی دیگر را به خدایی نپذیرد. اگر آنان از آیین حق روی گرداندند، بگویید که گواه باشید که ما پیرو آیین اسلامیم.»
همچنین در مسیر بازگشت از حدیبیه، نامهای را توسط شجاعبن وهب به منذربن حارث حاکم دمشق فرستاد و نیز نامهای را توسط هوذهبن علی حنفی به حاکم یمامه فرستاد. همچنین نامهای توسط ابوعلاء حضرمی به منذربن ساوی عبدی امیر بحرین فرستاد.
در سال هشتم هجری نیز عمروبن عاص را به عمان نزد جیفر و عبد پسران جلندی ازدی فرستاد.
از شیوهی عمل پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم در دعوت سران و پادشاهان و اسلوب و وسایل دعوت این قشر، به این نتیجه پی میبریم که آنحضرت سران هر منطقه و جغرافیای بزرگ و کوچک را با نامهنگاری بهسوی اسلام فراخواند؛ زیرا برخی پادشاهان اسلام را پذیرفتند و مسلمان شدند. عدهای اظهار علاقهمندی و دوستی نمودند. موضعگیری برخی دیگر نیز در قبال اسلام و دولت اسلامی مدینه مشخص شد و دولت اسلامی از خلال عکسالعملهای مختلف سران پادشاهان در مقابل نامهها توانست عملکرد سیاسی و نظامی خود را بهصورت شفاف و ممتاز اتخاذ نماید.
دعوت بهسوی اسلام و توحید توأم با احترام بود و بهطور کلیتر، مخاطب نامههای پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم همهی مردمان هستند نه فقط مردم مکه و مدینه.
پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم الگوی خطاناپذیر برای مسلمانان است؛ ازهمینرو، شیوههای تبلیغی پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم مکاتبه با سران حکومتها، ادب در گفتار و خیرخواهی او و پاسداشت حکمت و کرامت نفس انسانها الگویی برای همگان است.
در این درخواست به چند نکتهی روانشناختی اشاره شده است که آنها را در ذیل برمیشماریم:
رعایت احترام و ادب و توجه به جایگاه اجتماعی مخاطب، بهکارگیری کلمهی سلام، در صورتی که مخاطب فراخوان را بپذیرد، وعدهی امان به شرط پذیرش توحید و رسالت پیامبران.
آنچه باعث شده بود که پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم در اولین مراحل استقرار حکومت اسلامی در مدینه، به ارسال نامه برای پادشاه و سران سرزمینها اقدام نمایند، این بود که اوضاع و شرایط دینی و اخلاقی در آن دیارها درحال سرنگونی بود و آخرین رمقشان را میکشید و سرعت سرسامآور و فزایندهی شکلگیری طبقات اجتماعی بیمهار بود؛ برای همین منظور و با هدف نجات ملتها از یوغ بردگی و راهیساختن آنان به فراخنای ایمان و اسلام، پیامبراکرم صلیاللهعلیهوسلم اقدام به نامهنگاری نمود تا وظیفهی دینی و رسالت نبویشان را انجام بدهد؛ زیرا نوشتههای تاریخی بیانگر نابهسامانیها و آشفتگیهای دینی و فرهنگی در زمان پادشاهان است.
دیدگاهها بسته است.