امارت شناسی/بخش بیست‌وپنجم

عقب نشینی و فرار تدریجی اشغالگران

آمریکایی‌ها که در دههٔ اول اشغال بیست سالهٔ افغانستان آرزوی پیروزی نظامی را در سر می‌پرورانیدند، از آغاز دههٔ دوم اشغال و شکست‌های مداوم استراتژی‌های نظامی به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند در جنگ پیروز شوند؛ بناءً به فرار و عقب نشینی تدریجی آغاز کردند آن‌ها ابتدا به جمع‌آوری پایه‌گاه‌های خود از مناطق اطراف شروع کردند و مناطق اشغالی را به اربکی‌ها یا پولیس محلی تحویل دادند بعداً در اکثر مراکز ولایات تعداد کمی نیرو را تنها به صورت نمادین گذاشت و بیشترین عساکر خود را در ده پایگاه اصلی خود جمع کرد که در قرارداد امنیتی ذکر شده بود. به دنبال امریکایی‌ها شرکای دیگر اشغالگر نیز به بیرون کشیدن عساکر و پایین آوردن پرچم‌های خود شروع کردند؛ مگر اشغالگران این روند را چنان با دقت به پیش بردند که ادارۀ کابل روحیۀ خود را از دست ندهد. از این جهت با هر عقب‌نشینی یا خارج کردن گروهی از عساکر؛ بازهم تضمین‌های دروغین حمایت و همکاریِ دایمی را به ادارهٔ کابل می‌دادند. به عنوان مثال، در ۱۰ می ۲۰۱۸ میلادی زمانی که امریکایی‌ها با امارت اسلامی در قطر توافق‌نامه امضا کردند و شکست خود را در افغانستان رسماً پذیرفتند، در همان روز، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو و مارک آسپیر، وزیر دفاع آمریکا نیز به کابل آمدند و در ارگ با اشرف غنی ملاقات کرده و در مقابل دوربین رسانه‌ها با او قرارداد ادامهٔ همکاری امضا نمودند؛ اما همه می‌دانستند که این حرکت نمادین فقط به خاطر این است که ادارهٔ کابل به خاطر توافق‌نامهٔ قطر دل نیندازد و پیش از موعد سقوط نکند. اخیراً امریکایی‌ها بر نظارت هوایی و حملات با استفاده از طیارات بدون سرنشین و همچنین عملیات شبانه مشترک با قطعات صفردار تمرکز کردند اربکی‌های به جامانده از امریکایی‌ها در مناطق اطراف نتوانستند مناطق را حفظ کنند و به زودی مناطق اطراف افغانستان به جز مراکز ولسوالی‌ها به کنترل کامل مجاهدین درآمد.
بهار ۱۴۰۰ هـ. ش و جریان فتح ولسوالی‌ها در گذشته امارت اسلامی با فرارسیدن هر بهار عملیات جهادی را با نام و عنوان جدید راه اندازی میکرد که با فرارسیدن سال ١۴٠٠ هـ.ش عملیات جدیدی اعلام نشد؛ و عملیات جهادی با نام قبلی (الفتح) ادامه یافت؛ لکن در عمل، روند سُست مذاکرات بین الافغانی همه مردم را از حل مسالمت آمیز ناامید کرده بود به همین دلیل امارت اسلامی نیز به جنبهٔ دعوت و جهاد توجه بیشتری داشت تا از این طریق قضیه حل شود. با حملات بهاری ١۴۰۰ هـ.ش سلسلهٔ فتح ولسوالی‌ها آغاز شد. در روز دوم حمل ولسوالی چرخ لوگر به دست مجاهدین افتاد تا اینکه در دهم سرطان همان سال تعداد ولسوالی‌های تازه فتح شده به ۱۲۵ ولسوالی رسید.
از شرح زیر می توان دریافت که سلسلهٔ فتح ولسوالی‌ها در تمام ولایات افغانستان جریان داشت، مانند:
ولسوالی‌های تازه فتح شده عبارت بود از: چرخ و ازره در ولایت لوگر ولسوالی‌های دهنهٔ غوری، بورکه، دوشی، جلگه، نهرین، بغلان مرکزی، خوست وفرنگ، تاله وبرفک خنجان و گذرگاه نور در ولایت بغلان ولسوالی‌های سنگ‌ آتش، قادس و بالامرغاب در ولایت بادغیس ولسوالی‌های گیزاب و پاتو در ولایت دایکندی ولسوالی‌های ارغسان، میوند، غورک و خاکریز در ولایت قندهار ولسوالی‌های واشیر و گرشک در ولایت هلمند ولسوالی‌های فارسی و اوبه در ولایت هرات ولسوالی‌های نرخ، جلریز، سیدآباد، چک و جغتو در ولایت میدان وردگ ولسوالی‌های ده یک جغتو، آب بند، قره باغ، مقر، خواجه عمری و گیلان در ولایت غزنی ولسوالی‌های دولت آباد، قیصار، لولاش، شرین تگاب، جمعه بازار، گرزیوان بل، چراغ اندخوی، قرمقل و قرغان در ولایت فاریاب ولسوالی‌های سوزمه، قلعه صیاد، سنگچارک و گوسفندی در ولایت سرپل ولسوالی‌های پشت رود، جوین و اناردره در ولایت فراه ولسوالی‌های شهرک، ساغر، تولک و دولینه در ولایت غور ولسوالی‌های چینارتو، خاص ارزگان، چوره و چارچینه در ولایت ارزگان ولسوالی‌های منگیجک، مردیان، خانقاه، فیض آباد، آقچه قرقین و خم آب در ولایت جوزجان ولسوالی‌های بهارک، بنگی، خواجه غار، ینگی، قلعه هزار، سموچ، نمک آب، چال، دشت قلعه، اشکمش، درقد، چاه آب خواجه بهاءالدین و رستاق در ولایت تخار ولسوالی‌های دره صوف پایین، دره صوف بالا و فیروز نخچیر در ولایت سمنگان ولسوالی‌های چهاربولک، زارع، دولت آباد، شولگر، کشنده، چمتال، بلخ کلدار و شورتپه در ولایت بلخ ولسوالی خاشرود در ولایت نیمروز. ولسوالی‌های دشت ارچی قلعه زال امام صاحب، علی آباد و چهاردره در ولایت کندز ولسوالی‌های ارغنداب، شینکی، شاجوی، شملزی و سیوری در ولایت زابل ولسوالی‌های زازی، آریوب، لجه منگل، احمد خیل، میرزکه چمکنی، پتان، جانی خیل، سید کرم و روحانی بابا در ولایت پکتیا ولسوالی‌های ارغنج خواه و خاش در ولایت بدخشان ولسوالی‌های مندول و دوآب در ولایت نورستان ولسوالی‌های سیاگرد و شنواری در ولایت پروان. ولسوالی دولت شاه در لغمان و نیز ولسوالی خوشمند در پکتیکا این ها ولسوالی‌هایی است که از اول حمل تا دهم سرطان سال ١۴٠٠ هـ. ش مجاهدین آن‌ها را فتح کردند.
روند فتح ولسوالی‌ها در ماه‌های سرطان و ماه بعدی اسد ادامه یافت. تا اواسط اسد تمام ولسوالی‌ها به جز برخی از ولسوالی‌های ولایات مرکزی تحت کنترل امارت اسلامی قرار گرفت. همچنین برخی از مناطق مهم بندری مانند: سپین بولدک، اسلام قلعه، بندر شیرخان، دندپتان، بندر ابونصر فراهی، آقینه و غیره در کنترول مجاهدین درآمد و تنها مراکز ولایات در تصرف اداره کابل باقی‌مانده بود.