پرسش ها و پاسخ های شرعی / بخش پانزدهم

تقدیم: واحد ترجمه و تحقیق مجله حقیقت ماخذ: سایت اسلام – بخش دارالافتاء انتخاب و ترتیب: مفتی حبیب زاده آیا اضافه نمودن دعاها در دعای قنوت جائز است؟ الاستفتاء: محترم مفتی صاحب! آیا اضافه نمودن کلمات دعائیه در دعای قنوت در نماز وتر شرعا رواست یا خیر؟ مثلا: پس از «اللهم انا نستعینک…..» خواندنِ «اللهم […]

تقدیم: واحد ترجمه و تحقیق مجله حقیقت
ماخذ: سایت اسلام – بخش دارالافتاء
انتخاب و ترتیب: مفتی حبیب زاده

آیا اضافه نمودن دعاها در دعای قنوت جائز است؟

الاستفتاء: محترم مفتی صاحب! آیا اضافه نمودن کلمات دعائیه در دعای قنوت در نماز وتر شرعا رواست یا خیر؟ مثلا: پس از «اللهم انا نستعینک…..» خواندنِ «اللهم اهدنی فیمن هدیت، وَعَافِنِی فِیمَنْ عَافَیْتَ و……» و دیگر ادعیه‌ی مسنونه جائز است و یا خیر؟ (المستفتی حمید حسن)

الجواب: حامدا و مصلیا و بعد: بلی، اضافه نمودن دیگر دعاهای مسنون در دعای قنوت نه تنها جائز است، بلکه بهتر و افضل هم است.

فی التاتارخانیه: باب الوتر : ۲\۳۴۱ ولاینبغی ان یقتصر علی الدعاء الماثور «اللهم انا نستعینک … واللهم اهدنی فیمن هدیت … کیلا یتوهم العوام انه فرض ولکن اذا اتی بالدعاء الماثور فی بعض الاوقات وبغیره فی بعض فهوحسن ».

وفی البحر ۲\۷۳ باب الوتر :«لانه روی عن الصحابه ادعیه مختلفه…. ولوقرء معه غیره کان حسنا الخ و فی فتح باب العنایه ۱\۳۲۳ واستحسن بعض علمائنا ان یضم معه قنوت الحسن . وهواللهم اهدنیی فیمن هدیت …».

آیا مسواک زدن زبان سنت است؟

الاستفتاء : محترم مفتی صاحب! از یک عالم دین شنیدم که در اثنای مسواک زدن در وضوء، زبان را هم مسواک بزنید. چون این برایم تعجب‌آور بود، می‌خواهم از شما بپرسم آیا مسواک زدن زبان سنت یا مستحب است؟ (المستفتی احمد بلال)

الجواب: حامدا و مصلیا و بعد : بلی، پس از مسواک زدن دندان‌ها در وضوء؛ یکبار گذشتاندن مسواک از زبان هم یک عمل مستحب است. البته، مسواک بر دندان‌ها عرضا زده می‌شود و بر زبان طولا. این عمل از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم ثابت است و فقها نیز تصریح نموده اند.

فی سنن ابی داود ۱\۱۸ عن ابی برده عن ابیه قال اتینا رسول الله صلی الله علیه وسلم نستحمله فرأیته یستاک علی لسانه .

وفی اعلاء السنن ۱\۱۲۵۲ باب سنیه السواک : وقد ورد مایدل علی انه یستاک فی الاسنان عرضا وفی اللسان طولا الخ

ومثله فی ردالمحتار سنن الوضوء ۱\۲۵۱

سپردن مسئولیت به شخص بی‌استعداد

الاستفتاء: محترم مفتی صاحب! یک کسی استعداد و قابلیت یک مسئولیت را ندارد، اما او آن مسئولیت را می‌پذیرد، آیا این کار شرعا روا است؟ و نیز اگر امیر مسئولیت را به چنین شخص بی‌استعداد می‌سپارد، آیا این کار شرعا جواز دارد؟ (المستفتی ابوبکر خالد)

الجواب : حامدا و مصلیا و بعد: پذیرفتن مسئولیت برای چنین شخص بی‌استعداد شرعا روا نیست. همچنان برای امیر شرعا روا نیست که مسئولیت را به یکنفر بی‌استعداد بسپارد.

لمافی الهدایه  ۳\۱۳۳ کتاب ادب القاضی: ویکره الدخول فیه لمن خاف العجز عنه……الخ و فی الاختیار ۲\۸۲ وحرام وهوان یعلم من نفسه العجزعنه ، وعدم الانصاف فیه لمایعلم من باطنه من اطباع الهوی ….

ومثله فی مجمع الانهر ۳۱۰\۳ .

خواندن صدق الله العلی العظیم پس از قرأت

الاستفتاء:‌ محترم مفتی صاحب! خواندن «صدق الله العلی العظیم» پس از پایان قرأت چه حکم دارد؟ از کسی شنیدم که گفت این بدعت است، آیا واقعا چنین است؟

الجواب: خواندن کلمات یاد شده پس از قرأت از آداب تلاوت قرآن مجید است و بدعت نیست. این کلمات در قرآن کریم و احادیث استعمال شده است:

قال الله تعالی : قل صدق الله . فاتبعوا مله ابراهیم حنیفا ()  وقال الله تعالی :ولما رئی  المومنون الاحزاب قالوا هذا ماوعدنا الله ورسوله  وصدق الله ورسوله …

عن  عبدالله بن بریده رض ان اباه حدثه قال رئیت رسول الله صلی الله علیه وسلم یخطب……فقال صدق الله ورسوله …رواه ابن ماجه  برقم ۳۶۰۰

وفی الفقه علی المذاهب الاربعه : بحواله دارالعلوم زکریا : ۷\۷۶۴….فیکف یجرء احدفی هذه الایام  ان قول صدق الله العظیم بعدالانتهاء من قراءه القرآن بدعه، اکرر التحذیر من التعجیل فی اصدار احکام فقهیه قبل تأکد من صحتها …

ومثله فی فتاوی دارالعلوم زکریا ۷\۷۶۴

شهید مرتث چه کسی را گفته می‌شود؟

الاستفتاء: محترم مفتی صاحب! لطفا در مورد شهید مرتث معلومات بدهید که شهید مرتث چه کسی را گفته می‌شود؟

الجواب: حامدا و مصلیا و بعد: مرتث شهیدی را گفته می‌شود که در میدان جنگ زخمی شده باشد، اما فوری شهید نشده باشد. یک فرق شهید مرتث از دیگر شهدا اینست که شهید مرتث غسل داده می‌شود.

ارتثاث شهید از نکات ذیل ثابت می‌شود:

  • ۱: پس از زخمی شدن؛ با هوش و درک خود چیزی خورده و یا نوشیده باشد.
  • ۲: پس از زخمی شدن؛ با هوش و درک خود خواب و استراحت کرده باشد.
  • ۳: در اثنای درمان هوش و حس داشته باشد و یا خود را تداوی کند.
  • ۴: از میدان جنگ برای درمان انتقال داده شود و او هوشمند و بیدار باشد.

البته، اگر هدف از انتقال دادن تنها کشیدن از میدان جنگ و یا اسیر نشدن به دست دشمن باشد، درین صورت اگر او پس از انتقال شهید شود شهید مرتث نیست و غسل داده نمی‌شود.

  • ۵: یک وقت نماز بر او بگذرد، در حالی که او هوش و حس داشته باشد.
  • ۶: بیع و شرا یعنی خرید و فروش بکند.
  • ۷: به ورثا یا رفقایش وصیت یا توصیه بکند و یا در امور دنیوی رهنمایی بکند.

البته، اگر حرف‌هایش در مورد آخرت باشد و یا در امور دنیا باشد اما بیش از یک یا دو کلمه نباشد. درین صورت شهید مرتث نمی‌شود.

  • ۸: خودش از میدان جنگ خارج شود.

البته، این همه نکات در صورتی برای ارتثاث شهید اعتبار دارد که امور فوق پس از پایان جنگ انجام یافته باشد و پس ازان آن مجاهد شهید شده باشد. اما اگر در اثنای جنگ رخ داده باشد، پس آن شهید مرتث نمی‌گردد.

فی الدرالمختار بردالمحتار  باب الشهید : ۲\۴۱۸ وطبع اخری  ۱\۶۷۲ ( أو جرح وارتث ) وذلک ( بأن أکل أو شرب أو نام أو تداوى ) ولو قلیلا ( أو أوى خیمه أو مضى علیه وقت صلاه وهو یعقل ) ویقدر على أدائها ( أو نقل من معرکه ) وهو یعقل ، سواء وصل حیا أو مات على الأیدی وکذا لو قام من مکانه إلى مکان آخر بدائع ( لا لخوف وطء الخیل أو أوصى بأمور الدنیا ، وإن بأمور الآخره لا ) یصیر مرتثا ( عند محمد وهو الأصح ) جوهره لأنه من أحکام الأموات ( أو باع أو اشترى أو تکلم بکلام کثیر ) وإلا فلا ، وهذا کله إذا کان ( بعد انقضاء الحرب ولو فیها ) أی فی الحرب ( لا ) یصیر مرتثا بشیء مما ذکر ، وکل ذلک فی الشهید الکامل ، وإلا فالمرتث شهید الآخره وکذا الجنب ونحوه.

وفی ردالمحتار تحته  : ( قوله أو تکلم بکلام کثیر ) یمکن حمله على کلام لیس بوصیه توفیقا بینهما ، لکن ذکر أبو بکر الرازی أنه لو أکثر کلامه فی الوصیه غسل لأنها إذا طالت أشبهت أمور الدنیا بحر عن غایه البیان .

قلت : یمکن حمل ما ذکره الرازی على الوصیه بأمور الدنیا بدلیل ما مر من وصیه سعد ، فإن فیها کلاما طویلا ( قوله وإلا فلا ) أی وإن لم یکن کثیرا ککلمه أو کلمتین فلا یکون مرتثا ( قوله وهذا کله ) أی کون ما ذکر فی بیان الارتثاث موجبا للغسل درر.

ومثله فی الهندیه ۱\۱۶۸

والله اعلم بالصواب

با سپاس از مجله وزین حقیقت