گذاری کوتاه بر زندگی و شهادت یحیی سنوار

بر اساس کلیپی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، قبل از ورود پهپاد به ساختمانی که یحیی سنوار در آن حضور داشت، وی و همرزمانش با نظامیان اسرائیلی درگیر می‌شوند و دست چپ سنوار به‌شدت زخمی می‌شود

یحیی سنوار، رهبر حماس، در نبردهای میدانی با نظامیان ارتش اسرائیل در شهر رفح در جنوب نوار غزه به شهادت رسید.

یحیی سنوار چهارشنبه در جنوب نوار غزه شهید شد، اما ارتش اسرائیل این خبر را شامگاه پنجشنبه (۲۶ میزان ۱۴۰۳) اعلام کرد.

بر اساس کلیپی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، قبل از ورود پهپاد به ساختمانی که یحیی سنوار در آن حضور داشت، وی و همرزمانش با نظامیان اسرائیلی درگیر می‌شوند و دست چپ سنوار به‌شدت زخمی می‌شود. پهپاد که نزدیک می‌شود، سنوار چوبی را به سمت آن می‌اندازد؛ یعنی اینکه وی تا شلیک آخرین گلوله جنگیده است. سپس تک‌تیراندازی به او شلیک می‌کند و پس از آن گلولۀ تانک به ساختمان می‌خورد و فرماندهٔ حماس به شهادت می‌رسد.

شهید یحیی سنوار پس از شهادت اسماعیل هنیه در ۱۰ ماه اسد ۱۴۰۳، از سوی حماس به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی این جنبش و جانشین هنیه انتخاب شده بود.

یحیی سنوار به‌عنوان یکی از رهبران برجستهٔ حماس و فردی با تجربهٔ گسترده در حوزهٔ نظامی و سیاسی، در هدایت و رهبری حماس نقش محوری و کلیدی ایفا می‌کرد. سنوار که به‌عنوان یکی از طرفداران سرسخت مقاومت مسلحانه علیه اسرائیل شناخته می‌شد، از جمله رهبرانی بود که استراتژی‌های بلندمدت حماس را در برابر اسرائیل هدایت می‌کرد.

یحیی سنوار یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی و نظامی در حماس و جنبش مقاومت اسلامی فلسطین بود. او در سال ۱۹۶۲ در شهر خان یونس، واقع در نوار غزه به دنیا آمد و از دوران جوانی به یکی از فعالان برجسته این جنبش تبدیل شد. سنوار در بنیان‌گذاری شاخهٔ نظامی حماس، یعنی گردان‌های عزالدین قسام، نقش مهم و مؤثر داشت و به همین دلیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی این گروه شناخته می‌شد.

 

زندگی و تحصیلات

یحیی سنوار در دوران کودکی و نوجوانی خود در محیطی رشد کرد که به‌شدت تحت تأثیر درگیری‌های اسرائیل و فلسطین بود. او در این دوران با ایدئولوژی مقاومت اسلامی آشنا شد و به جنبش حماس پیوست که در سال ۱۹۸۷ تأسیس شده بود. سنوار در دانشگاه اسلامی غزه تحصیل کرد و از رشتهٔ عربی فارغ‌التحصیل شد. در همین دوران بود که به یکی از اعضای فعال حماس تبدیل شد و با سایر بنیان‌گذاران این جنبش، مانند شیخ احمد یاسین و محمد ضیف، همکاری نزدیک داشت.

 

بنیان‌گذاری شاخهٔ نظامی حماس

در دههٔ ۱۹۸۰ یحیی سنوار و تعدادی از همفکرانش تصمیم گرفتند تا شاخه‌ای نظامی را به منظور دفاع از حقوق فلسطینیان و مبارزه با اشغالگری اسرائیل تأسیس کنند. این شاخهٔ نظامی که به گردان‌های عزالدین قسام معروف است، به مرور زمان به یکی از قدرتمندترین گروه‌های شبه نظامی در منطقه تبدیل شد. نقش سنوار در تأسیس این گروه و سازماندهی آن بسیار حائز اهمیت بود؛ او به سرعت به یکی از فرماندهان ارشد این شاخه تبدیل شد.

 

بازداشت و دوران زندان

سنوار در سال ۱۹۸۸ توسط نیروهای اسرائیلی بازداشت شد. او به دلیل نقش کلیدی‌اش در سازماندهی عملیات‌های نظامی حماس و فعالیت‌های امنیتی این جنبش، به حبس ابد محکوم شد. در دوران زندان سنوار همچنان ارتباط خود را با اعضای حماس حفظ کرد و به‌عنوان یکی از رهبران فکری و استراتژیک این گروه در داخل زندان شناخته می‌شد. او در این دوران به آموزش و تربیت سایر زندانیان فلسطینی در مسائل سیاسی و نظامی پرداخت و نقش مهمی در تقویت روحیهٔ مقاومت در میان آنان ایفا کرد.

 

تبادل زندانیان و بازگشت به غزه

یحیی سنوار پس از گذراندن بیش از ۲۰ سال در زندان‌های اسرائیل، در سال ۲۰۱۱ در پی تبادل زندانیان میان اسرائیل و حماس آزاد شد. این تبادل که به نام «معامله شالیت» معروف است، منجر به آزادی هزاران زندانی فلسطینی در ازای آزادی گیلعاد شالیت، سرباز اسرائیلی شد که توسط حماس به اسارت گرفته شده بود. آزادی سنوار یکی از مهم‌ترین رویدادهای این تبادل بود و او پس از بازگشت به غزه به سرعت به فعالیت‌های سیاسی و نظامی خود در حماس ادامه داد.

 

نقش یحیی سنوار در حماس پس از آزادی

یحیی سنوار پس از آزادی از زندان به‌عنوان یکی از رهبران برجستهٔ حماس در نوار غزه شناخته شد. او به دلیل تجربه‌اش در دوران زندان و نقش استراتژیکی‌اش در سازماندهی گردان‌های عزالدین قسام، به یکی از چهره‌های کلیدی این جنبش تبدیل شد. در سال ۲۰۱۷، سنوار به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه انتخاب شد و این موقعیت او را به یکی از مهم‌ترین تصمیم‌گیران سیاسی در حماس تبدیل کرد.

سنوار به‌عنوان یکی از طرفداران رویکرد سختگیرانه در برابر اسرائیل شناخته می‌شد و معتقد بود که تنها راه آزادسازی فلسطین مقاومت مسلحانه است. او همچنین به دنبال تقویت توان نظامی حماس و توسعهٔ شبکه‌های امنیتی و اطلاعاتی این گروه در غزه بوده است؛ با این حال، سنوار در برخی مقاطع تلاش کرده تا روابط حماس را با سایر بازیگران منطقه‌ای تقویت کند تا حمایت‌های مالی و نظامی بیشتری را برای مقاومت فلسطین به دست آورد.

 

رویکرد سیاسی و نظامی یحیی سنوار

سنوار به‌عنوان یکی از رهبران نظامی حماس، همواره بر اهمیت مقاومت مسلحانه تأکید داشته است. او معتقد بود که تنها از طریق مقاومت فعال و مسلحانه می‌توان به حقوق فلسطینیان دست یافت و اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی کرد. در عین حال، سنوار تلاش کرد تا روابط حماس را با کشورهای منطقه، به‌ویژهٔ قطر و ترکیه، تقویت کند. این کشورها به‌عنوان حامیان مالی و نظامی حماس شناخته می‌شوند و نقش مهمی در تقویت توانمندی‌های این گروه ایفا کرده‌اند.

سنوار همچنین به دلیل مدیریت داخلی حماس و توانایی‌هایش در حفظ اتحاد داخلی این جنبش مورد تحسین قرار گرفته بود. او در شرایطی که حماس با چالش‌های متعددی از جمله محاصرهٔ اقتصادی غزه و اختلافات داخلی مواجه بود، توانست این جنبش را به‌عنوان یک نیروی قدرتمند در صحنهٔ مبارزات فلسطین حفظ کند.

حضور یحیی سنوار به‌عنوان یکی از رهبران ارشد حماس نه تنها بر وضعیت داخلی فلسطین، بلکه بر سیاست‌های منطقه‌ای نیز تأثیرگذار بوده است. او به دنبال تقویت و حفظ روابط با کشورهای عربی مانند قطر و مصر بوده است. این توازن در سیاست خارجی حماس، به‌ویژه در شرایط پیچیده منطقه‌ای که بسیاری از کشورهای عربی روابط خود را با اسرائیل بهبود بخشیده‌اند، چالشی بزرگ برای سنوار و سایر رهبران حماس بوده است.

 

عملیات ۷ اکتبر

یحیی سنوار به‌عنوان یکی از رهبران ارشد و رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه، نقشی کلیدی در برنامه‌ریزی و هدایت بسیاری از فعالیت‌های نظامی این گروه ایفا کرد. با توجه به موقعیت او در ساختار رهبری حماس، گفته می‌شد که او در تصمیم‌گیری‌های مربوط به عملیات‌های بزرگ و مهم این گروه، از جمله عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نقشی محوری داشته است.

در عملیات ۷ اکتبر حماس یک حملهٔ گسترده و غافلگیرانه علیه اسرائیل انجام داد که به بزرگ‌ترین حمله علیه این کشور در دهه‌های اخیر تبدیل شد. این حمله که شامل موشک‌باران شدید و نفوذ زمینی به مناطق اسرائیلی بود، منجر به تلفات گسترده‌ای در اسرائیل شد و باعث شد که اسرائیل واکنش نظامی گسترده‌ای را علیه غزه آغاز کند.

 

نقش یحیی سنوار در عملیات ۷ اکتبر

یحیی سنوار به‌عنوان یکی از رهبران اصلی حماس و مسئول شاخهٔ سیاسی این گروه در غزه، به احتمال زیاد در هماهنگی و برنامه‌ریزی استراتژیک این عملیات نقش داشته است. با توجه به تجربیات او در مدیریت و هماهنگی عملیات‌های نظامی پیچیده، می‌توان فرض کرد که سنوار در تصمیم‌گیری‌های کلان مربوط به زمان‌بندی و اهداف این عملیات مشارکت داشته است.

برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که عملیات ۷ اکتبر نتیجهٔ ماه‌ها برنامه‌ریزی و آماده‌سازی دقیق توسط حماس بوده است و یحیی سنوار به‌عنوان یکی از استراتژیست‌های اصلی این گروه، نقش مهمی در تدوین و نظارت بر این برنامه‌ها ایفا کرده است. سنوار به‌عنوان رهبر شاخهٔ سیاسی حماس در غزه، یکی از افرادی بود که احتمالاً بر هماهنگی میان شاخه‌های نظامی و سیاسی این گروه نظارت داشته است.

 

اهمیت عملیات ۷ اکتبر

عملیات ۷ اکتبر نقطهٔ عطفی در تاریخ درگیری‌های اسرائیل و فلسطین تلقی می‌شود. این عملیات نه تنها باعث واکنش شدید نظامی اسرائیل شد، بلکه تنش‌ها را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیز افزایش داد. نقش یحیی سنوار در هدایت و مدیریت حماس، به‌ویژه در زمان‌های بحرانی از جمله این عملیات، او را به یکی از چهره‌های کلیدی در این تحولات تبدیل کرد.

 

در آخر نیز این مرد میدان با رزمی جانانه و در خط مقدم جنگ، رودرو با ایادی دشمن جنگید و با تنی خسته و خونین و پاره‌پاره‌شده و با کوله‌باری از صدق و اخلاص و جهاد به دیدار پروردگارش رفت و در سرای عقبا آرامید و میدان نبرد را برای سنوارهای بعدی و تازه‌نفس خالی کرد تا دیگران نیز به نوبت خویش شاهکارهای جهادی و مقاومتی بیافریند و در تاریخ آزادسازی فلسطین ماندگار شوند.