فابریکه قند بغلان: یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های صنعتی افغانستان

توجه: مقالات وب‌سایت الاماره دری تنها نظر نویسندگان است و لزوماً این وب‌سایت نیست.

فابریکه قند بغلان یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین تأسیسات صنعتی افغانستان محسوب می‌شود که نقش کلیدی در تولید داخلی شکر و توسعه اقتصادی کشور ایفا کرده است. این فابریکه در سال ۱۳۱۹ هجری شمسی (۱۹۴۰ میلادی) با حمایت دولت افغانستان و همکاری مهندسان خارجی تأسیس شد. مکان‌یابی این فابریکه در ولایت بغلان به دلیل زمین‌های حاصلخیز آن صورت گرفت، زیرا این منطقه شرایط مناسبی برای کشت چغندر قند (لبلبو) داشت. هدف از ایجاد این فابریکه، دستیابی به خودکفایی در تولید شکر، کاهش وابستگی به واردات و ایجاد فرصت‌های شغلی برای مردم بود.

در آغاز فعالیت، فابریکه قند بغلان یکی از بزرگ‌ترین مراکز صنعتی کشور به شمار می‌رفت و بخش قابل‌توجهی از نیاز داخلی افغانستان به شکر را تأمین می‌کرد. در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ خورشیدی، این فابریکه به اوج تولید خود رسید؛ به‌طوری‌که روزانه ۷۰۰ تُن چغندر قند فرآوری و صدها تُن شکر تولید می‌کرد و برای بیش از ۲۵۰۰ نفر فرصت شغلی فراهم آورده بود.

اما با آغاز جنگ‌های داخلی در دهه ۱۳۷۰ هجری شمسی، فابریکه قند بغلان با مشکلات متعددی مواجه شد. ادامه جنگ و ناامنی، تخریب زیرساخت‌های صنعتی، کاهش حمایت‌های دولتی، عدم سرمایه‌گذاری برای به‌روزرسانی تجهیزات و رقابت با واردات شکر خارجی، از جمله عواملی بودند که به تعطیلی این مجموعه انجامید. سرانجام، در سال ۱۳۷۱ خورشیدی، با شدت یافتن جنگ‌ها و بحران اقتصادی، فابریکه به‌طور کامل تعطیل شد و کارگران آن بیکار شدند.

پس از تسلط دوباره امارت اسلامی در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، بازسازی و فعال‌سازی مجدد صنایع داخلی به یکی از اولویت‌های دولت تبدیل شد. در نتیجه این سیاست‌ها، در ۱۳ حوت ۱۴۰۳ هجری شمسی، فابریکه قند بغلان پس از بیش از ۳۰ سال وقفه، مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت. مسئولان امارت اسلامی با تلاش‌های جدی، اقدام به تعمیر و به‌روزرسانی ماشین‌آلات تولیدی، راه‌اندازی مجدد توربین برق، استخدام دوباره کارگران فنی و تخنیکی، تأمین مواد اولیه و تشویق زارعین به کشت مجدد چغندر قند کردند.

در حال حاضر، این فابریکه با ۳۶۰ نیروی کار شامل ۶۰ تن طور مستقیم و ۳۰۰ تن به گونه غیر مستقیم، فعالیت خود را ادامه می‌دهد. در این فابریکه طی یک شبانه روز ۷۰۰ تا ۸۰۰ تُن چغندر قند فرآوری و شکر تولید می‌شود. با حمایت بیشتر دولت و مردم، این فابریکه می‌تواند در آینده نقشی کلیدی در خودکفایی افغانستان در زمینه تولید شکر ایفا کند.

بااین‌حال، چالش‌هایی همچون کمبود مواد خام (چغندر قند)، رقابت با شکر وارداتی ارزان و نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر همچنان پابرجاست. حکومت در تلاش است تا با اتخاذ تدابیر مناسب، این موانع را برطرف کند.

فعال‌سازی مجدد این فابریکه تأثیر بسزایی در رشد اقتصاد ملی و محلی داشته است. این مجموعه صنعتی تاکنون برای ده‌ها تن نفر فرصت شغلی ایجاد کرده، زارعین را به کشت دوباره چغندر قند ترغیب نموده، وابستگی کشور به واردات شکر را کاهش داده و موجب افزایش عواید دولت و بهبود تدریجی وضعیت اقتصادی مردم شده است.

امارت اسلامی مصمم است با ادامه حمایت از فعالیت‌های این فابریکه، ظرفیت تولیدی آن را دو برابر کرده و در آینده نزدیک، شکر افغانستان را به کشورهای همسایه صادر کند. این اقدام، گامی مهم در راستای خودکفایی افغانستان در تولید شکر خواهد بود.

احیای فابریکه قند بغلان پس از سه دهه، یک پیشرفت چشمگیر در مسیر توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود. در صورت تداوم حمایت دولت و مردم از تولیدات داخلی، این فابریکه می‌تواند نقش بسزایی در تأمین شکر افغانستان ایفا کرده و هزاران شغل پایدار ایجاد کند. احیای این مجموعه صنعتی، نشان‌دهنده توجه دولت به تولید داخلی و افزایش اشتغال‌زایی است و در صورت پشتیبانی مناسب، می‌تواند به کاهش وابستگی کشور به واردات شکر و رشد تولیدات داخلی کمک کند.#