نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
عالیقدر امیرالمومنین -حفظه‌الله- رهبر امارت اسلامی افغانستان در یکی از سفرهای اخیر خود در جمع مردم فرمودند: یکی از اسباب ویرانی و نابودی کشور، انتقام‌جویی و کینه است؛ زیرا که همین انتقام‌جویی سبب ایجاد خانهٔ جنگ و برادرکشی است، و جنگ و درگیری هم سبب نابودی ملت و دولت است، به همین دلیل بود که پس از فتح کشور با استفاده از علمای بزرگ‌وار در کشور عفو عمومی اعلام نموده و از همه حقوق سیاسی و اجتماعی گذشت کردیم و فقط حقوق الناس را معاف نکردیم. (مختصر و مضمون کلام).
ایشان در جاهای مختلفی تاکید کردند که اعلام عفو عمومی برای همهٔ مردم، تنها نظر و دیدگاه شخصی ایشان نبوده است، بلکه فتوا و تأیید همهٔ علما کرام را هم به همراه دارد، و در واقع نظر و دیدگاه دین اسلام و پیامبر اکرم -صلی‌الله‌علیه‌وسلم- است، چنان‌که ایشان در فتح مکه همهٔ دشمنان و مخالفان خود را با وجود همهٔ جنایات و خیانت‌های‌شان بخشیدند؛ لذا پس از فتوای علمای کرام، امیرالمؤمنین -حفظه‌الله- در سراسر کشور عفو عمومی اعلام نموده و همهٔ مخالفان و دشمنان را بخشیدند.
ایشان در بسیاری از اجتماعات خصوصی و عمومی از همه مسئولان و مردم ملکی بارها و بارها تقاضا کرده که به این عفو عمومی اعلام‌شده پای‌بند باشند و آن را نظر یک شخص و دیدگاه یک رهبر نه؛ بلکه توصیه و تأکید اسلام بدانند و به دنبال کینه‌توزی و انتقام‌گیری نباشند.
تاکید و توصیهٔ امیرالمومنین در مورد این مسئله، به‌خاطر آن است که در دین مبین اسلام و آموزه‌های نبوی تاکید بسیاری بر عفو، گذشت و بخشش وجود دارد، و خداوند متعال در آیات متعددی از قرآن کریم بر این مسئله تاکید کرده و بدان ترغیب نموده است، و در آموزه‌های نبوی هم نمونه‌های عملی بسیاری در مورد عفو و گذشت و پرهیز از کینه‌توزی و انتقام‌گیری وجود دارد. ( که در ادامه به برخی از آنان اشاره می‌شود).
همهٔ آحاد ملت حتماً پیوندهایی با یکدیگر دارند که وجود این پیوندها باعث محبت، دوستی، همکاری و همفکری آنان با یکدیگر می شود، و بهترین پیوند مشترک همهٔ آحاد ملت، هم‌وطن‌بودن است. همهٔ مردم، ملت یک وطن و ساکن یک کشور هستند، و همه برادران وطنی همدیگر هستند، پس همان چیزی که برای خود می‌پسندند باید برای همهٔ هم‌وطنان و همشهریان خود بپسندند و آن‌چه که برای خود ناپسند می‌دانند، برای همه نامناسب و ناپسند بدانند.
درست است که در میان هر قوم و طایفه، تعدادی افراد نااهل و نالایق دیده می‌شود که کارهای نامناسب و نسنجیده و اشتباهات و لغزش‌هایی دارند، و این بدین معنی نیست که نسبت به آن افراد یا آن قوم و طایفه حتما کینه‌توزی و حسادت داشته و در صدد انتقام بر آییم، بلکه می‌شود مقداری تسامح و چشم‌پوشی کرد، و برادر هموطن خود را برای رضای الله مورد عفو و گذشت قرار داد تا برادر هموطن و همشهری (یا برادر دینی) فرصت جبران داشته باشد.
عفو‌نمودن مردم و چشم‌پوشی از لغزش‌ها و اشتباهات آنان آن‌قدر قابل ستایش و قابل تقدیر و بزرگداشت است، که خداوند متعال در کلام خویش در مورد عفو و گذشت مردم، و صبر و شکیبایی در برابر آزار و اذیت آنان می‌فرماید:
«الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ؛ (مؤمنان واقعی) همان‌هایی هستند که در هنگام رفاه و تنگدستی انفاق می‌نمایند و خشم خود را فرو برده و مردم را مورد عفو و گذشت قرار می‌دهند و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد». (آل عمران/ ۱۳۴)
خداوند متعال در این آیه، عفو و گذشت را یک نوع احسان شمرده و محبت خود را نسبت به عفوکنندگان ابراز داشته است.
در آیه‌ای دیگر خداوند متعالى می‌فرماید: «إِنْ تُبْدُوا خَیْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ کَانَ عَفُوًّا قَدِیرًا؛ اگر کار خیر را آشکار نموده یا مخفی نمایید یا کردار زشت دیگران را معاف نموده و از آن گذشت نمایید پس خداوند هم در حق شما معاف‌کننده و توانا است». (النساء/ ۱۴۹)
در این آیه نیز خداوند متعال کسانی را که از رفتار ناشایست و نسنجیدهٔ دیگران گذشت می‌کنند، به عفو و بخشش خاص خود وعده داده است.
در آیه‌ای دیگر هم فرموده است: «وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُمْ بِهِ وَلَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِلصَّابِرِینَ؛ اگر انتقام گرفتید در همان حد که آسیب دیدید انتقام بگیرید؛ اما اگر صبر و شکیبایی نموده -و انتقام را کنار گذاشتید- این کار برای تحمل‌کنندگان بهتر است». (النحل/ ۱۲۶)
در این آیه هم به نکتهٔ ظریفی اشاره شده است و آن اینکه انسانی که توان انتقام‌گرفتن را داشته باشد؛ اما بازهم گذشت نموده و معاف کند، این کار بسیار سخت و دشوار خواهد بود و تحمل‌کردن آن نیازمند صبر و شکیبایی بسیار است.
در بخش دیگر از قرآن آمده است: «وَلَمَنْ صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَلِکَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ؛ اگر -با وجود داشتن توان انتقام باز هم- تحمل کرد و گذشت نمود، این کار بهترین تصمیم است) (الشورى/ ۴۳)
در این آیه هم اشاره شده است که انتقام‌نگرفتن و و گذشت‌نمودن، بهترین تصمیمی است که انسان مسلمان خواهد گرفت.
در آموزه‌های نبوی هم نمونه‌های مختلف و بسیاری در مورد عفو، گذشت، بخشش و کنارگذاشتن انتقام وجود دارد که برخی از آن‌ها به شرح ذیل‌اند:
در کتاب صحیح مسلم، حدیث شماره (۴۶۸۹) آمده است:
عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ- قَالَ: «مَا نَقَصَتْ صَدَقَهٌ مِنْ مَالٍ ، وَمَا زَادَ اللَّهُ عَبْدًا بِعَفْوٍ إِلَّا عِزًّا ، وَمَا تَوَاضَعَ أَحَدٌ لِلَّهِ إِلَّا رَفَعَهُ اللَّهُ». در این حدیث وعده داده شده است که عفو و گذشت، عزت و احترام و شخصیت انسان را بالا می‌‌برد.
در مسند أحمد، حدیث شماره (۲۱۶۴۳) آمده است:
عن عُبَادَهَ بْن الصَّامِتِ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ- یَقُولُ: «مَا مِنْ رَجُلٍ یُجْرَحُ فِی جَسَدِهِ جِرَاحَهً فَیَتَصَدَّقُ بِهَا إِلَّا کَفَّرَ اللَّهُ عَنْهُ مِثْلَ مَا تَصَدَّقَ بِهِ». اگر انسانی مجروح و زخمی گردد -و توان انتقام داشته باشد ولی- آن را به نیت صدقه‌دادن نادیده بگیرد، خداوند هم به همان اندازه گناهان او را نادیده می‌گیرد و می‌بخشد.
امام أحمد بن حنبل در مسند خود، حدیث شماره (۱۵۸۴) آورده است:
عن عَبْد الرَّحْمَنِ بْن عَوْفٍ قال: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ- قَالَ: «ثَلَاثٌ وَالَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ إِنْ کُنْتُ لَحَالِفًا عَلَیْهِنَّ: لَا یَنْقُصُ مَالٌ مِنْ صَدَقَهٍ فَتَصَدَّقُوا، وَلَا یَعْفُو عَبْدٌ عَنْ مَظْلَمَهٍ یَبْتَغِی بِهَا وَجْهَ اللَّهِ إِلَّا رَفَعَهُ اللَّهُ بِهَا، وَلَا یَفْتَحُ عَبْدٌ بَابَ مَسْأَلَهٍ إِلَّا فَتَحَ اللَّهُ عَلَیْهِ بَابَ فَقْرٍ».
در بخشی از این حدیث شریف به کسی که از حق خود بگذرد و ستمی که در حق او انجام شده را ببخشد و نادیده بگیرد، مژده داده شده است که خداوند بر عزت و حرمت او خواهد افزود و جایگاه والایی به او داده خواهد شد.
در حدیث دیگری آمده است که رسول خدا -صلی‌الله‌علیه‌وسلم- در مسجدالنبی بر بالای منبر وعده دادند هرکس که بر دیگران ترحم کند؛ قطعاً مورد ترحم الله قرار خواهد گرفت و هرکس دیگران را ببخشد مورد بخشش الله قرار خواهد گرفت.
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ عَنْ النَّبِیِّ -صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ- أَنَّهُ قَالَ وَهُوَ عَلَى الْمِنْبَرِ: «ارْحَمُوا تُرْحَمُوا وَاغْفِرُوا یَغْفِرْ اللَّهُ لَکُمْ». “صحیح الترغیب” حدیث شمارهٔ (۲۴۶۵).
هنگامی که مسطح در قضیهٔ افک زبانش آلوده شده و در حق أم‌المومنین عایشه -رضی‌الله‌عنها- کوتاهی کرد، صدیق اکبر -رضی‌الله‌عنه- تصمیم گرفت از او انتقام بگیرد و کمک‌های مالی خود را از او قطع کند. خداوند متعال با نزول آیاتی از سورهٔ نور به ایشان هشدار دادند که نباید به فکر کینه‌توزی و انتقام‌گرفتن باشد و به‌خاطر اشتباه و کوتاهی مسطح کمک و مساعدت مالی خود را از او قطع کند، و در پایان آیه یادآوری نمود: مگر خود شما -با وجود تمام کاستی‌ها، اشتباهات و لغزش‌های‌تان- دوست نداریم که مورد بخشش قرار گرفته و آمرزیده شوید؟! (پس در دنیا ببخشید و انتقام نگیرید تا خداوند شما را ببخشد و بیامرزد).
«وَلَا یَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنْکُمْ وَالسَّعَهِ أَنْ یُؤْتُوا أُولِی الْقُرْبَى وَالْمَسَاکِینَ وَالْمُهَاجِرِینَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ». (النور/ ۲۲)
همچنین در آیه‌ای دیگر خداوند وعده داده است که هرکس کینه‌توزی و انتقام را کنار بگذارد و ببخشد و در گذر نماید، قطعاً اجر و پاداش او پیش خداوند محفوظ خواهد ماند: «فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ». (الشورى/ ۴۰).
طبق این آیات و احادیث که به صورت نمونه ارایه گردیدند، خداوند متعال از انسان مسلمان انتظار دارد که قلبی پاک، و بدور از کینه و حسد، و خالی از کدورت داشته باشد، که بتواند اشتباهات، لغزش‌ها و حرکات ناشایست و سخنان نامناسب دوست و دشمن، موافق و مخالف را با وجود دشواربودن هضم آن‌ها، به خاطر رضای خداوند ببخشد و معاف کند و به فکر کینه‌توزی و انتقام نباشد.
گذشتن از حق خود و انتقام نگرفتن در اوج قدرت و توانمندی گرچه بسیار سخت و دشوار است اما نزد خداوند بسیار ارزشمند و گران‌بها است.
این صفت نیکو نه خواسته یک عالم دینی و نه دیدگاه یک رهبر سیاسی است؛ بلکه بخشی از آموزه‌های دینی و نمونه‌ای از تربیت و سیرهٔ نبوی -علی صاحبها الصلاه والسلامـ می‌باشد که رعایت‌کردن آن باعث نزدیک‌شدن دل‌ها، ایجاد مهر و محبت، مستحکم‌شدن روابط اجتماعی و ایجاد امنیت پایدار و دایمی خواهد شد، و رعایت‌نکردنش منجر به عدوات، حسادت، رقابت، بهم‌خوردن نظم و امنیت و ایجاد آشوب، جنگ و درگیری و خانه جنگی و برادرکشی خواهد شد.
پس برای هر مسلمان و هر شهروند وطن‌دوست لازم است که به‌خاطر منافع کلان ملی و به خاطر حفظ امنیت و آرامش، کینه‌توزی و انتقام‌جویی را کنار بگذارد، تا کشوری امن، آباد و آرام داشته باشیم.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاهها بسته است.