خاطرات تلخ زمان‌اشغال/ بخش دوازدهم

فساد اداری: رشوه‌گیری

حجم فساد اداری در زمان اشغال بسیار بالا بود و در تمام ادارات و اماکن دولتی به راحتی به‌چشم می‌خورد. جدا از این‌، هیچ‌کس از ارتکاب آن ابایی نداشت، و ترس از محاکمه و پی‌گیریِ عدلی نیز وجود نداشت؛ زیرا همه‌ی افراد آلوده به فساد، به خوبی می‌دانستند که دستگاه قضایی و امنیتی نیز غرق در فساد هستند و با اندکی پول و یا پیشنهاد پست و مقامی بالاتر، می‌توان آن‌ها خرید و یا فروخت.

در آن زمان انواع زیادی از فساد اداری در ادارات دولتی وجود داشت که مهم‌ترین‌شان به شرح زیراند:

۱. رشوه‌گیری

اگر بخواهیم یک مصداق مهم و یا یکی از موارد اصلی فساد اداری را نام ببریم، قطعاً رشوه خواهد بود، و آن را می‌توان بارزترین نوع فساد اداری دانست.

حکم اسلام پیرامون این پدیدهٔ شوم، واضح و هویدا است و در قرآن کریم و سنت گران‌بهای نبوی نیز بر حرمت آن تاکید شده است. خداوند متعال در سورهٔ بقره آیهٔ ۱۸۸ می‌فرماید: «وَلَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَرِیقًا مِنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛ و اموال‌تان را در میان خود به باطل و ناحق مخورید. و آن را به عنوان رشوه به سوی حاکمان و قاضیان سرازیر نکنید، تا بخشی از اموال مردم را (با تکیه بر حکم ظالمانه آنان) به گناه و معصیت بخورید، در حالی که (زشتیِ کارتان را) می‌دانید».

در آیات دیگری از قرآن کریم نیز بارها از رشوه سخن به میان آمده، و از رذایل اخلاقی و صفات ناپسند یهودیان قلمداد شده است. هنگامی‌که افرادی برای حل‌وفصل دعوای‌شان به حاکم بنی‌اسرائیل مراجعه می‌کردند، حاکم بنی‌اسرائیل با اخذ رشوه به سخنان شخص گناهکار گوش فرامی‌داد و به سخنان شخص بی‌گناه توجه نمی‌کرد. او به سخن دروغ گوش می‌داد و رشوه می‌گرفت.

موارد متعددی نیز در احادیث پیامبر اسلام -صلی‌الله‌علیه‌وسلم- پیرامون مذمت رشوه بیان شده است:

«وَعَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ الرَّاشِی وَالْمُرْتَشِی. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ، وَالتِّرْمِذِیُّ وَصَحَّحَهُ؛ از عبدالله بن عمرو -رضی‌الله‌عنهما- روایت است که رسول اکرم -صلی‌الله‌علیه‌وسلم- رشوه‌دهنده و رشوه‌گیرنده را لعنت نمودند.».

علی‌رغم این‌که دستورات اسلام پیرامون این عمل نامبارک، واضح و روشن‌اند، باز هم در زمان اشغال، بدون هیچ‌گونه احساس شرم و گناهی، به صورت آشکار و پنهان ردوبدل می‌شد، و حتی کار به جایی رسیده بود که معاش کارمندان، پول اضافه‌ای محسوب می‌شد و اصل درآمدشان از همین راه نامشروع تأمین می‌شد.

ادامه دارد…