جوانان و شبکه‌های اجتماعی

جهان معاصر هر لحظه از نظر علمی در حال پیشرفت است؛ تکنالوژی قدیمی جای خود را به اشکال جدیدی از فناوری خالی می‌کند، بر علل ناکارآمدی تکنالوژی کهنه تحقیق می‌شود و راه‌های نوآوری‌های جدید از آن استخراج می‌شود.

بخش بزرگی از روند این تحولات بر محور اذهان و بازوهای قوی جوانان می‌چرخد، اما این کار زمانی امکان‌پذیر است که جوانان مسئولیت جوانی خود را ادا نمایند؛ آن را صرف تحصیل، تحقیق و مطالعات مسلکی کنند، اما اگر در یک‌سری مشغولیت‌های نادرست دیگر مصروف شوند، نه تنها امید پیشرفت و تحول جامعه از آن‌ها قطع می‌شود، بلکه نمی‌تواند برای خود فردی مؤثر باقی بماند و باری بر دوش جامعه می‌شود.

یکی از دلایل اصلی فعالیت‌های غیرضروری جوانان و جدا شدن از مسیر اصلی، شبکه‌های اجتماعی است که در زبان انگلیسی به آن‌ها social media می‌گویند مانند فیس‌بوک، توییتر یا اکس، اینستاگرام و… در حال حاضر با استفاده از ذهن مصنوعی تحلیل مسائل غیر ضروری و سلیقه‌ای نیز افزایش یافته است که توانایی ذهنی و فکری جوان را به چالش می‌کشد.

اخیراً در چند کشور اروپایی استفاده از تلفن همراه هوشمند (گوشی) در مراکز آموزشی ممنوع اعلان شد و آوردن گوشی به مکاتب توسط شاگردان غیرقانونی تلقی شد، زیرا طبق تحقیقات آن‌ها تلفن هوشمند باعث اختلال در یادگیری، تحصیل و مطالعه در‌س‌ها و انصراف شاگردان از هدف اصلی آنان می‌شود. بسیاری از کشورهای دیگر نیز ممکن است این گام را بردارند، زیرا اگر کسی به فکر فردای فرزند خود باشد پس غم امروز او را قطعاً می‌خورد.

کشور عزیز ما افغانستان که تا اکنون از هر جهت کشور عقب مانده‌ای به‌شمار می‌رود، به کار شبانه‌روزی نسل جوان خود نیاز شدیدی دارد، به‌ویژه در این زمان که صلح و امنیت سراسری حاکم است و امارت اسلامی افغانستان زمینه مناسب برای تحولات، نوآوری‌ها و دستاوردهای جوانان را فراهم کرده است، اما متأسفانه برخی از جوانان آنطور که باید از این فرصت‌ها استفاده‌جویی کنند، نمی‌کنند.

در حال حاضر، اگرچه نمی‌توانم عدد دقیقی را نشان دهم اما اکثریت جوانانی که خواندن و نوشتن را یاد دارند، به تلفن هوشمند نیز دسترسی دارند اما از شبکه‌های اجتماعی استفاده مثبت ندارند بلکه درگیر چنین گروه‌ها و صفحاتی هستند که جز اتلاف وقت نام دیگری نمی‌توان به آن استفاده کرد؛ برخی از شاگردان مکاتب و مراکز آموزشی ما و محصلین پوهنتون‌ها حتی در زمان رسمی تحصیل در شبکه‌های اجتماعی مشغول هستند.

در این زمینه مسئولیت سنگینی بر دوش خانواده‌ها و سرپرستان خانواده‌ها می‌باشد، زیرا در واقع آنها هستند که دسترسی فرزندان خود به تلفن همراه و اینترنت را تسهیل می‌کنند. این کار را انجام دهند اما تعقیب، بررسی، زمان استفاده از آن و چگونگی استفاده نیز مسئولیت آنها می‌باشد که باید همیشه مراقب آن باشند.

درست است که این شبکه‌ها به عنوان نماد توسعه و پیوند اجتماعی برای جهان دارای اهمیت می‌باشند، اما در کشور ما نه تنها تغییر مثبتی ایجاد نمی‌کنند، بلکه نمونه‌هایی وجود دارد که در تفرقه‌افکنی، انتشار تبلیغات بی‌اساس و تقسیم جوانان به چند دسته و پارچه از همین شبکه‌ها استفاده شده است.

این در حالی است که دشمنان افغانستان، امارت اسلامی و صلح و ثبات کنونی همچنان در تلاش اند تا علیه ما تبلیغات نموده و مطالب و موضوعات بی‌اساس را منتشر کنند. از آنجائیکه آن‌ها توان انجام‌ دادن همچین کارهای بد را در داخل افغانستان ندارند، بناءً با اشاره دیگران از خارج به این مسائل دامن می‌زنند.

از سوی دیگر جای بسی خوشحالی و ستایش است که امارت اسلامی علی‌رغم داشتن توانایی و صلاحیت مانند سایر کشورها، هیچ محدودیت و ممنوعیتی برای انتشار اطلاعات و آگاهی بر این پلتفرم‌ها اعمال نکرده است، زیرا این کار را آزادی بیان و راهی برای تبادل نظرات و ارتباطات می‌داند اما اگر در جهت تخریب و نافرمانی دین مقدس، مصالح ملی و نظام مبارک ما استفاده شود پس ترک آن به همین صورت، عواقب بدی نیز دارد.

درخواست و توصیه من این‌ست که جوانان به برخی نکات مرتبط با شبکه‌های اجتماعی توجه جدی داشته باشند. مهم‌ترین نکته ارزش‌های دینی، اسلامی و افغانی ماست که تحت هیچ شرایطی نباید آن‌ها را عادی دانست و نه به کسی اجازه بدهیم که این خطوط سرخ را تخریب کند.

نکته مهم دیگر سنین کنونی جوانان و مسئولیت اجتماعی آنها در قبال سن‌های شان می‌باشد، زیرا جوانان باید در این سن برای رسیدن به اهداف تلاش ورزند، باعث رشد اجتماعی شوند و با روحیه ارتباط خوب در این شبکه‌ها فعالیت کنند.

می‌توان از شبکه‌های اجتماعی برای گسترش تغییرات مثبت، وحدت، هماهنگی و تجربیات مثبت برای کشوری باثبات و آباد استفاده کرد، اما وقتی دید مثبت، اجتماعی و روحیه بهره‌گیری کامل از فرصت‌های موجود در نظام فعلی وجود داشته باشد.