جلغوزه؛ طلای سیاه وطن

جلغوزۀ سیاه دانۀ گران‌بها و محصول خوراکی با ارزش و پرطرفداری است که در برخی از کشورهای خاص کشت می‌شود. این دانه از درختان کاج وحشی به دست می‌آید و به عنوان یک محصول خوراکی گران‌بها، در سرتاسر جهان طرف‌داران و مشتری‌های بی‌شماری دارد.

 

این محصول با ارزش فقط در کشورها و جاهای محدودی همچون شمال غربی هیمالیا، شمال شرق افغانستان، شمال پاکستان، شمال غربی هند، چین و روسیه می‌روید. منطقه رویش این درخت بین ۱۸۰۰ تا ۳۳۵۰ متر از کف دریا بلندتر است و بلندی درخت کاج  جلغوزه بین ۱۰ تا ۲۰ متر است.

 

از لحاظ ارزش غذایی، جلغوزه ۵۱٫۳ درصد چربی دارد و حدود ۲۰ نوع جلغوزه در دنیا وجود دارد که بالاترین نوع آن‌ها همین جلغوزۀ سیاه است. این دانۀ باارزش اشتغال‌زایی بالایی دارد، چنان‌که در سال‌هایی که درختان جلغوزۀ سیاه خوب حاصل بدهند درآمد یک منطقۀ ۱۳ هزار نفری، از جمع‌آوری و فروش آن فراهم می‌گردد. جلغوزه از جمله میوه‌های خشک و گران‌بهای افغانستان است که بیشتر در ولایت‌های شرقی به گونۀ خودرو، می‌روید.

 

جلغوزۀ سیاه معروف به «طلای سیاه افغانستان» است. درختان جلغوزه بیشتر در ولایت‌های پکتیا، پکتیکا، خوست، کنر، نورستان، لغمان، کاپیسا، سوربی‌ کابل و ولسوالی ازرۀ لوگر رشد می‌کند، اما منبع اصلی آن ولایت خوست دانسته می‌شود.

 

مهم‌تر از همه وجود ویتامین k در جلغوزه است که با نبود این ویتامین در بدن انسان، در صورت خونریزی، متوقف‌ساختن خون خیلی مشکل می‌شود. این دانه همچنین برای استخوان‌ها و دندان‌های انسان بسیار مفید است. جلغوزه همچنین مکانیسمی دارد که برای کنترل فشار خون بسیار مهم است.

 

این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که این دانه اهمیت بالایی داشته باشد و افغانستان با تولید بالای این محصول توانسته است خود را به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان جلغوزۀ سیاه در جهان تبدیل بکند. مقام‌های اتاق تجارت و صنایع تصریح کرده‌اند که صادرات جلغوزۀ سیاه به کشورهای منطقه و جهان در حال افزایش است.

 

چنان‌که سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، آخندزاده عبدالسلام جواد می‌گوید که در ۱۱ ماه نخست سال جاری، حدود ۱۱۰۰ تن جلغوزه سیاه به ارزش بیش از ۱۴ میلیون دالر به کشورهای خارجی صادر شده است. به گفتۀ این وزارت، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، امسال صادرات جلغوزه با اندکی کاهش روبه‌رو بوده است.

 

بر اساس اطلاعات وزارت صنعت و تجارت، چین، پاکستان، امارات متحده عربی، آمریکا، اردن، اتریش، ایتالیا، بریتانیا و فرانسه از مهم‌ترین خریداران جلغوزه افغانستان هستند.

 

از سوی دیگر این وزارت بیان داشته است که نهاد مذکور در تلاش است تا در سال آینده، تا دو هزار تن جلغوزۀ سیاه به بیرون از کشور صادر شود.