تغییر موضع آمریکا و روسیه در قبال امارت اسلامی و نویدهای به‌رسمیت‌شناخته‌شدن

توجه: مقالات وب‌سایت الاماره دری تنها نظر نویسندگان است و لزوماً این وب‌سایت نیست.

جامعه‌ی جهانی و کشورهای عضو سازمان ملل همیشه سعی در خدشه‌دارنمودن چهره‌ی کشورهای اسلامی داشتند و دارند و همواره می‌کوشند تا قدرت و نفوذ آنها را در سطح جهانی و تحولات منطقه‌ای محدود کنند و چوب لای چرخ سیاست‌های آنها بگذارند. در قدم نخست تلاش می‌ورزند که کشورهای اسلامی اصلا نقطه‌ی قوتی نداشته باشند که بتوانند با سایر کشورها رقابت بکنند و سخن‌شان شنونده‌ای داشته باشد. در قدم بعدی، اگر در این مهم شکست خوردند، می‌کوشند تا آنها را در آخرین نقطه‌ی سیاست‌های جهانی نگه دارند و در حالت دست‌وپابسته قرار دهند، مثل زندانی‌ای که در بهترین جاها اجازه‌ی حضور داده می‌شود، اما نه برای بیان خواسته‌ها و دانسته‌هایش، بلکه برای تحقیر و گوشزدکردن اینکه وی چیزی نیست و نمی‌تواند کاری کند. به تعبیر دیگر، برای نشان‌دادن قدرت خویش ناگزیر به نمایندگان کشورهای اسلامیِ نسبتاً قدرت‌مند و سیاست‌دان، اجازه شرکت و حضور در جمع خودشان را می‌دهند، نه برای شنیدن پیشنهادها و مشورت‌های‌شان.

 

از زمانی که امارت اسلامی در افغانستان روی کار آمده است، در این مدت نسبتاً کوتاه توانسته است تغییراتی شگرف در عرصه‌ی دیپلماتیک، تجاری و اقتصادی ایجاد کند و همواره سخن از برخورد محترمانه‌ی دوطرفه زده است؛ اما جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل و در رأس آن آمریکا، از همان ترفند پیشین استفاده کردند و با اِعمال فشار و تهدید غیرمستقیم خواستند این حکومت نوپا را در نطفه خفه کنند و اجازه ندهند دوباره پا بگیرد و جولان بدهد.

 

اما با روند حکومت‌داری‌ای که امارت اسلامی طی سه سال و اندی در افغانستان پیاده کرد، متوجه شدند که نمی‌شود این حکومت را با نادیده‌گرفتن و به‌رسمیت‌نشناختن و تحمیل فشارهای اقتصادی و حقوقی، از صحنه‌ی سیاسی دور نگه دارند و به مرور، نسخه‌اش را در میان کشورهای دیگر بپیچند و چراغش را خاموش کنند.

 

با تجربه‌ی سه‌ساله‌ی امارت اسلامی در افغانستان، سران کشورهای قدرت‌مدار به این نتیجه رسیده‌اند که باید کم‌کم از خودشان در قبال این حکومت نرمش سیاسی نشان بدهند و آهسته اما پیوسته روند به‌رسمین‌شناختن آن را طی کنند، طوری که نه چهره‌ی خودشان مخدوش شود و نه عمل‌کرد سریع‌شان در این خصوص، تنش‌های سیاسی را به دنبال داشته باشد.

 

از همین رو، دو کشور ابرقدرت، آمریکا و روسیه، در این مورد پیشگام‌ شدند و عمل‌کرد مثبت از خودشان نشان دادند.

در چند روز اخیر، دو اقدام مهم از سوی آمریکا و روسیه، نشانه‌هایی از تغییر رویکرد جهانی نسبت به امارت اسلامی را نمایان کرده‌‌اند:

 

۱. حذف نام امارت اسلامی از فهرست گروه‌های ممنوعه‌ی روسیه؛

۲. حذف پست نماینده‌ی ویژه‌ی آمریکا برای زنان افغانستان.

 

این تحولات می‌توانند نشان‌دهنده‌ی کاهش تدریجی فشارهای بین‌المللی و تمایل قدرت‌های جهانی به تعامل با حکومت افغانستان باشند. آمریکا ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که فشارهای مستقیم نتیجه‌‌ی مطلوبی نداشته‌اند و از همین رو مسیر مذاکره را برگزیده‌ است؛ چنانکه در هفته‌های اخیر برخی از مقامات پیشین و فعلی آمریکا به افغانستان سفر و روی برخی مسائل مذاکره کردند.

 

روسیه نیز به دنبال همکاری منطقه‌ای با امارت اسلامی است.

 

آینده روشن خواهد کرد که این تغییرات آغازی برای به‌رسمیت‌شناخته‌شدن در سطح جهانی هستند یا صرفاً بخشی از یک استراتژی مؤقت در برابر واقعیت‌های سیاسی افغانستان!

 

آمریکا پس از روی‌کارآمدن دوباره‌ی امارت اسلامی در ۲۰۲۱، سیاست‌های خود را بر عدم «به‌رسمیت‌شناختن» حکومت افغانستان تنظیم کرد و جامعه‌ی جهانی را برای تشدید این فشار با خودش همراه کرد و به بهانه‌ی دفاع از حقوق بشر و حقوق زنان از تحمیل هیچ‌گونه‌ فشاری بر دولت و ملت افغانستان دریغ نکرد.

 

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های این فشارهای ساختگی و تحمیلی، وجود پست نماینده‌ی ویژه‌ی آمریکا برای زنان افغانستان بود که به طور مستقیم بر وضعیت زنان در افغانستان نظارت جانبدارانه و منفعت‌جویانه می‌کرد. حذف این پست، به نظر می‌رسد که نشانه‌ای از تغییر روی‌کرد واشنگتن باشد. آمریکا ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که با ادامه فشارهای بی‌وقفه، نتوانسته به نتایجی ملموس در خصوص اهداف خود در افغانستان دست یابد و از همین رو، شاید به دنبال تسهیل مذاکرات با امارت اسلامی است.

 

بر اساس محاسبات سیاسی، آمریکا باید به این نتیجه رسیده باشد که تعامل با حکومت افغانستان، به‌ویژه در زمینه‌ی مسائل امنیتی و اقتصادی، امری اجتناب‌ناپذیر است. این تغییر در سیاست می‌تواند بخشی از تلاش‌ها برای یافتن یک راه‌حل پایدار در افغانستان باشد.

 

با این حال، به نظر می‌رسد که حذف پست نماینده‌ی ویژه‌ی آمریکا و همچنین تصمیم روسیه به وضوح نشان‌دهنده‌ی تغییراتی در سیاست‌های بین‌المللی است که می‌تواند به کاهش فشارهای جهانی منجر شود. این تغییرات می‌توانند به امارت اسلامی پیام دهند که جهان در حال پذیرش واقعیت‌های جدید افغانستان است و ممکن است در آینده به سمت مذاکرات و مصالحه حرکت کند؛ موضوعی که خواسته‌‌ی ملت و دولت افغانستان است.

 

اگر اندکی به قبل برگردیم درمی‌یابیم که از همان آغاز روی‌کار‌آمدن امارت اسلامی، حکومت مؤقت اعلام کرد که جنگ دیگر در افغانستان پایان یافته و اکنون نوبت تعامل سازنده و متوازن با دنیا است و ما با کسی دشمنی نداریم. همچنین از کشور ما هیچ‌ نوع تهدیدی متوجه سایر کشورها نخواهد بود.

 

در نهایت باید منتظر ماند و دید که آیا این تحولات به یک توافق سیاسی بزرگ و تغییر در سیاست‌های جهانی در قبال افغانستان منجر خواهند شد یا اینکه همچنان چالش‌ها و مشکلات بین‌المللی ادامه خواهند داشت تا ملت افغانستان را به انزوا ببرند!