چشم‌انداز روابط بین افغانستان و بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی

سال ۲۰۲۴، سال سرشار از فعالیت‌ها و رویدادهای دیپلوماتیک برای امارت اسلامی افغانستان بود. تلاش‌های دیپلماتیک در این سال، نسبت به گذشته بیشتر پررونق‌ و گسترده‌ بود، موضوعی که باعث شد بسیاری از روابط دوجانبه و چندجانبه در این سال، تقویت شده و توجه بسیاری را به حکومت جدید افغانستان که از همان ابتدا رویکرد اقتصادمحور پیشه کرده بود، جلب نماید. و درهای بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای عربی که روابط دینی و مشترکات فرهنگی و تاریخی قدیمی آنان را باهم پیوند می‌دهد، گشوده شد.

برهمین اساس، مدتی است که شاهد تحرکات مؤثر افغانی – عربی به‌ویژه بین افغانستان و دو کشور دوست؛ عربستان سعودی و امارات متحده عربی هستیم. تحرکات دیپلماتیک ارزش‌مندی که در ایجاد روابط دوجانبه و چندجانبه، نقش امیدوارکننده‌ای بازی می‌کند از آن‌جا عرب‌ها -گرچه کشورهای متعددی دارند- ولی یک امت بوده و در زمینه‌های مختلف، مشترکات زیادی دارند.

در همین زمینه، دیدارها و ملاقات‌های زیادی بین مسئولین امارت اسلامی افغانستان و بین مسئولین این دو کشور صورت گرفته‌است به‌ویژه دیدار وزیر امور خارجۀ افغانستان امیرخان متقی با فیصل بن طلق بقمی سفیر عربستان سعودی، هم‌چنان دیدار ایشان قبل از این در حاشیۀ نشست «فارمت مسکو» با نمایندۀ عربستان سعودی که در این دیدار روابط دوجانبه، را مورد بررسی قرار دادند.

هم چنان دیدار مولوی عبد السلام حنفی معاون سیاسی رئیس‌الوزراء حکومت افغانستان با فیصل بن طلق بقمی؛ سفیر عربستان سعودی در کابل نیز در همین راستا بود.

هیئت دوجانب در این دیدارها بر توسعۀ روابط طولانی‌مدت در بین دو کشور در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تأکید کردند. عربستان سعودی و افغانستان دو کشور مسلمان و دوست هستند که روابط طولانی مدت، آن دو کشور را باهم پیوند می‌دهد و آن‌ها در تلاش هستند تا دایرۀ این روابط را گسترده‌تر و در آینده آن را بیشتر تقویت نمایند.

این دیدارها با سفیر عربستان سعودی در حالی صورت می‌گیرد که اخیرا این کشور، سفارت خود را در کابل بازگشایی کرده است.

بازگشایی مجدد سفارت عربستان سعودی در کابل، نشان‌دهنده گرایش این کشور برای تعامل با امارت اسلامی و ایفای نقش سازنده در آینده افغانستان است.

در خصوص امارات متحده عربی، دیدارهای ارزش‌مندی انجام گرفت؛ طوری که ملا محمد یعقوب مجاهد با رئیس دولت امارات؛ شیخ محمد بن زاید آل نهیان در دیداری که نزد بسیاری از تحلیل‌گران در نوع خود نادر و کم‌یاب شمرده می‌شد، ملاقات کرد. در این دیدار گفتگوهای در بارهٔ تقویت روابط دو کشور انجام گرفت.

در بیانه‌ی وزرات دفاع افغانستان آمده‌است: در این دیدار، روی تحکیم روابط، همکاری‌های دوجانبه بین دو کشور و بعضی مسایل دیگر بحث و گفتگو صورت گرفته است.

وزیر امور خارجهٔ افغانستان اخیرا سفر رسمی خود به امارات متحده عربی را به‌پایان رساند، این سفر دارای دست‌آوردهای خوبی در زمینهٔ روابط دوجانبه و همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور بود. این سفر که چندین روز ادامه داشت بر بحث روی مسائل مهمی که مردم افغانستان با آن مواجه هستند، تمرکز داشت. افزون بر‌این راه‌های تقویت همکاری‌های اقتصادی و دیپلوماتیک نیز مورد بررسی قرار گرفت.

قبل از این نیز، وزیر داخلهٔ امارت اسلامی افغانستان؛ سراج‌الدین حقانی در گفت‌وگوها شرکت کرد.

سخنگوی امارت اسلامی افغانستان؛ ذبیح‌الله مجاهد در صفحۀ توییتر خود نوشت: «مقامات دو جانب پیرامون تقویت روابط دو جانبه گفتگو کرده و خواهان همکاری امارات متحدهٔ عربی در بخش‌های صحی و ساختمان نهادهای امنیتی افغانستان شده‌است. علاوه‌براین در مورد رهایی زندانیان افغان از زندان‌های امارات متحدۀ عربی، تسهیل صدور ویزا برای افغان‌ها و بازسازی مجدد افغانستان و در بخش‌های سرمایه‌گذاری نیز گفت‌وگو کرده‌اند.»

این دیدارها بخشی از تلاش‌های است که امارت اسلامی برای تقویت همکاری با کشورهای عربی و خلیجی انجام می‌دهد. سال‌هاست که امارت اسلامی در قطر، دفتر سیاسی‌ای را نیز مدیریت می‌کند، جایی که مسئولین بلندرتبۀ امارت اسلامی در بسیاری از اوقات با مقامات خارجی دیدار می‌کنند. این دفتر در تقویت امنیت و استقرار منطقه‌ای و جهانی نقش بسیار خوبی ایفا کرده‌است.

 

خروجی‌های مهم این دیدارها و بازدیدها

 

 

در این دیدارها، مهم‌ترین مسئله، موضوع اقتصاد بوده‌است؛ زیرا حالا امنیت و ثبات در افغانستان، بیشتر از هر زمانی دیگر پایدار است. افغانستان از لحاظ سرمایه‌گذاری در بخش‌های متعدد، جایگاه بلندی دارد، به‌ویژه بسیاری از کشورهای منطقه و جهان، در این میدان پیشتاز بوده‌اند و نمی‌توان از این حقیقت غافل ماند و این چیزی است که عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی آن را درک کرده‌اند.

برقراری روابط با دو کشور؛ عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی موضوع بسیار مهم و حیاتی است که بر برقراری روابط با کشورهای عربی دیگر نیز تأثیر خواهد گذاشت؛ زیرا این دو کشور، نمایندهٔ کشورهای عربی در زمینهٔ اقتصاد و تأثیر سیاسی و فرهنگی هستند.

 

مردم افغانستان با برادران عرب، روابط نزدیکی دارند. این روابط پیشنۀ تاریخی ارزش‌مندی دارد، پس بدیهی است که بین مردم افغانستان و مردم کشورهای عربی گرایش‌های زیادی در زمینه‌های مختلف وجود داشته باشد، بالأخص بین این دو ملت، اشتراکات دینی و ایمانی زیادی است، مسلّمًا مردم افغانستان، سرمایه‌گذاریِ کشورهای عربی را بر سایر کشورها ترجیح می‌دهند.

کشورهای عربی در ایجاد روابط بین حکومت افغانستان و بین کشورهای غربی و جامعۀ جهانی، نقش مؤثری ایفا کردند که پیشینهٔ آن جلوی چشمان ماست طوری که کشور دوست؛ قطر در امضای توافقنامۀ دوحه نقش محوری بازی کرد و در پایان دادن جنگ چندین ساله و اشغال در افغانستان بسیار خوب درخشید.

درهای افغانستان برای تمامی کشورها از جمله عربستان سعودی و امارات متحدهٔ عربی به‌منظور ایفا کردن نقش مثبت و برداشتن تحریم‌های ظالمانه و جلوگیری از بلوکه کردن دارایی‌های مردم افغانستان، باز است.

در این سه سال گذشته، نمودار دیپلماتیک امارت اسلامی به‌طور مداوم در حال صعود بود؛ زیرا دستگاه دیپلماتیک آن تلاش‌های خود را به کار گرفت و دست دوستی را در ضمن چارچوب مشخص به‌سوی همه دراز کرده و تمایل ویژه به برادران عرب نشان داد.

مسئولین امارت اسلامی همواره به‌گسترش روابط دیپلماتیک، تجاری و اقتصادی تمایل نشان می‌دهند؛ این امر نشانگر این است که جانب افغانستانی برای هر نوع پیشنهادی که گسترش روابط را تضمین کند، آماده است.

به هر حال، افق‌های روابط با کشورهای عربی روشن به‌نظر می‌رسد و روزبه‌روز رشد می‌کند و گسترش می‌یابد و گزارش‌ها نشان می‌دهد که این روابط -به امید خدا- در حال توسعه و گسترش است.

پژوهش‌‌گران و تحلیل‌گران این دیدارها را گام‌های راهبردی به‌سوی بهبود روابط بین افغانستان و دولت‌های دوست دانسته و انتظار دارند که این روابط در استقرار اقتصادی و تقویت همکاری‌های دوجانبه در مرحلهٔ آینده، کمک کند. این موضوعی است که آرزوهای مردم افغانستان و مردم کشورهای عربی به آن گره خورده‌است.