تاریخچه فعالیت‌های سیلوی مرکزی کابل

انسان‌های قدیم از آسیاب‌های دستی برای آرد کردن غلات استفاده می‌کردند که این کار اولین نشانه‌ی بزرگ تمدن بشری محسوب می‌شد. همین آسیاب‌ها به ابزاری برای پیشرفت فکری نسل‌های بعدی تبدیل شدند و به مرور زمان، آسیاب‌هایی ایجاد شد که به جای نیروی دست، با انرژی آب کار می‌کردند. انسان کنجکاو به این مورد اکتفا […]

انسان‌های قدیم از آسیاب‌های دستی برای آرد کردن غلات استفاده می‌کردند که این کار اولین نشانه‌ی بزرگ تمدن بشری محسوب می‌شد. همین آسیاب‌ها به ابزاری برای پیشرفت فکری نسل‌های بعدی تبدیل شدند و به مرور زمان، آسیاب‌هایی ایجاد شد که به جای نیروی دست، با انرژی آب کار می‌کردند. انسان کنجکاو به این مورد اکتفا نکرد و با مشاهده حرکت دورانی آسیاب، به فکر اختراع ماشین افتاد. به تدریج ماشین‌های مختلفی اختراع شدند که خدمات بزرگی به بشریت ارائه می‌دادند؛ اما اگر به ریشه‌ی معنای لغوی توجه کنیم آسیاب به عنوان مادر ماشین‌ها شناخته می‌شود که با پیشرفت آن، ماشین‌های بزرگ‌تر و پیشرفته‌تری مانند سیلوها ایجاد شدند که در ۲۴ ساعت هزاران تن گندم را آرد کرده و خدمات بزرگی در زمینه تأمین غذای بشر ارائه می‌دادند.

 

در مورد تاریخچه و فعالیت سیلوها در افغانستان باید گفت که اولین سیلوها در کابل و پلخمری ساخته شدند و پس از مدتی در هرات، قندهار و مزارشریف نیز سیلوهایی احداث شدند. هر یک از این سیلوها ظرفیت‌های متفاوتی برای ذخیره‌ی غلات داشتند. به عنوان مثال، سیلوی کابل ظرفیت ذخیره‌ی ۵۰ هزار تن گندم، سیلوی پلخمری ۴۰ هزار تن، سیلوی بلخ ۴۰ هزار تن و سیلوی هرات ۲۰ هزار تن گندم را داشت.

 

سیلوی قندهار نیز با ظرفیت ۲۰ هزار تن در جریان جنگ‌های داخلی تخریب شد و برای مدت طولانی غیرفعال ماند. اما بزرگ‌ترین و اولین سیلو در سطح کشور، سیلوی مرکزی کابل است که سنگ بنای آن در سال ۱۳۳۳ هجری شمسی بر روی ۷۰ هزار متر مربع زمین با کمک مالی اتحاد جماهیر شوروی در منطقه‌ی بین میرویس میدان و هوتل باغ بالا گذاشته شد و دو سال بعد، یعنی در سال ۱۳۳۵ فعالیت خود را آغاز کرد.

 

سیلوی کابل یک تصدی دولتی عام‌المنفعه است که علاوه بر ذخیره‌ی غلات، در زمینه‌ی پروسس گندم، تولید آرد و تهیه‌ی انواع نان مانند روتی، کیک ناشتایی و کلوچه نیز فعالیت می‌کند. این سیلو نیازهای شهروندان کابل را تأمین کرده و در شرایط مختلف خدمات خود را به شفاخانه‌ها، مکاتب، پوهنتون‌ها، نهادهای دولتی و امنیتی و حتی نیروهای مسلح در دوره‌های مختلف ارائه داده است.

 

فعالیت سیلوی کابل از ابتدا نظم و ترتیب جالبی داشت؛ زمانی‌که در سال ۱۳۳۵ این سیلو شروع به فعالیت نمود، یک انبار ذخیره‌ی ۲۰ هزار تنی و یک دستگاه آردسازی با ظرفیت ۶۰ تا ۹۰ تن در روز داشت. همچنین در ۲۴ ساعت قادر به تولید ۵۲ تن محصولات مختلف مانند سه نوع نان، کیک و کلوچه بود. بعداً در سال ۱۳۴۷ ظرفیت انبار به ۵۰ هزار تن افزایش یافت و در همان زمان، یک دستگاه آردسازی دوم با ظرفیت ۲۰۰ تن در روز نیز راه‌اندازی شد. در سال ۱۳۵۸ کارخانه‌ی دوم تولید نان با ظرفیت ۷۰ تن در روز تأسیس شد و در سال ۱۳۶۰ فعالیت خود را آغاز کرد. تا سال ۱۳۷۱ سیلوی مرکزی کابل با ظرفیت‌های زیر به مردم خدمت می‌کرد:

۱-: توانایی ذخیره‌ی ۵۰ هزار تن گندم در یک زمان و پروسس ۱۷۰ هزار تن گندم در سال.

۲-: توانایی آرد کردن ۱۷۱ هزار تن گندم در سال.

۳-: توانایی تولید ۴۰ هزار تن نان، ناشتایی و کلوچه در سال.

 

در این زمان، تعداد پرسونل سیلو به ۱۸۰۰ نفر رسیده بود و حجم مبادلات مالی آن در سال ۱۳۷۱ به ۲.۵ میلیارد افغانی و سود خالص سالانه‌ی آن به ۴۰۰ میلیون افغانی می‌رسید. پرسونل این مؤسسه در سه شیفت ۸ ساعته کار می‌کردند.

 

نیمه‌ی دوم سال ۱۳۷۱ آخرین سال فعالیت سیلوی مرکزی کابل بود زیرا پس از آن، جنگ‌های داخلی میان مجاهدین باعث اختلال در سیستم سیلو شد. اسناد حساب‌داری آن به دلیل آتش‌سوزی از بین رفت و سرمایه‌ی دورانی آن نیز نابود شد. این حوادث باعث کاهش کیفیت فعالیت سیلو شد اما با این حال قابل یادآوری است که سیلوی مرکزی کابل همچنان از طریق غرفه‌های کمیشن‌کاری که در نقاط مختلف شهر کابل موقعیت دارند، نان، روتی و ناشتایی را به شهروندان و نهادهایی مانند شفاخانه‌ها، مراکز مجاهدین، لیلیه پوهنتون‌ها و شاگردان مکاتب سر وقت ارائه می‌دهد.