به وطن خودتان برگردید!

افغانستان کشوری است که در طول تاریخ خود دارای فراز‌وفرود‌های زیادی بوده است. جنگ‌های طولانی، درگیری‌های فراوان، دست‌درازی دشمنان به این مملکت باعث شده است بسیاری از مردم این کشور یا به‌ کشورهای دیگر مهاجرت کنند و آواره شوند و یا در خود کشور، مناطق خود را رها کرده و به‌جاهای دیگر بروند. تعداد مهاجرین در کشورهای همسایه، چندین میلیون نفر برآورد شده است. این مهاجرین گرچه وطن خود را رها کرده‌اند و به‌کشورهای دیگر پناهنده شده‌اند؛ اما هیچ موقع به‌خود اجازه نداده‌اند سربار یک جامعه باشند و در آب‌ونان دیگران شریک شوند، بلکه کوشیده‌اند تا در آبادانی کشوری که به آن‌جا مهاجرت کرده‌اند تا حدتوان سهیم باشند که نمونه‌ی آن در دو کشور همسایه ایران و پاکستان مشهود است؛ همین حالا طبق برآوردها ثروت‌مندان و تاجران افغان مهاجر بیشترین سرمایه‌گذاری را در کشور ایران و پاکستان و سایر کشورها دارند که این مقدار به میلیون‌ها دالر می‌رسد. مهاجران افغان با به‌عهده گرفتن مشاغل سخت‌وطاقت‌فرسا توانسته‌اند در چرخهٔ اقتصادی کشورهای میزبان نقش آفرینی کنند و به‌عنوان افراد مولد، فعال و کارآمد شناخته شوند. تا جایی که سنگین‌ترین و مشکل‌ترین کارها را آنان به‌عهده می‌گیرند؛ چون آنان از هیچ نوع امتیاز شهروندی در کشورهای مورد‌نظر بهره‌مند نیستند.

جا دارد در این‌جا از کشورهای میزبان نیز به‌خاطر اسکان دادن این گروه از مهاجرین قدردانی کنیم؛ اما با مشاهدهٔ تبلیغات گسترده، عکس‌ها و کلیپ‌های پخش شده در فضای مجازی چنان معلوم می‌شود که این روزها دیواری کوتاه‌تر از دیوار مهاجرین وجود ندارد و هر کاسه‌کوزه بر سر آنان می‌شکند؛ چنان برخوردهایی با آن صورت می‌گیرد که تصور آن نیز در مخیله نمی‌گنجد؛ لت‌وکوب، طرد‌واخراج، به‌زور بیرون کردن از خانه‌های کرایی و اجاره‌ای، برخورد‌های نامناسب در کوچه و خیابان‌ها با هم‌وطنان مهاجر ما از مواردی است که ما از آن خبردار شده‌ایم.
درست است که افغانستان توانسته‌است استقلالش را با هزاران زحمت به‌دست بیاورد؛ اما یک‌باره توانایی فراهم نمودن زمینه‌ی کار، اسکان و رسیدگی به این‌قدر مهاجر را ندارد؛ لذا همسایگان ما باید حوصله‌مندی به‌خرج دهند و اجازه ندهند، مهاجرین افغان مورد شکنجه، اذیت‌ و آزار قرار گیرند.
یک توصیه‌ای نیز به‌هم‌وطنان عزیز و مهاجر خود که در کشورهای همسایه و یا سایر کشورهای دور‌ونزدیک به سر می‌برند، دارم:
هم‌وطنان عزیز، ما مشکلات شما را درک می‌کنیم. می‌دانیم شما بالاجبار کشور خود را رها کرده و به سایر کشورها مهاجرت کرده‌اید؛ اما بدانید و مطمئن باشید که هیچ‌جای، وطن خود انسان نمی‌شود. هیچ مکانی نمی‌تواند لطف‌وصفای وطن را داشته باشد. هیچ سرزمینی نمی‌تواند همانند خاک وطن باشد. این احساس را خیلی‌ها درک کرده‌اند؛ به‌محض ورود به‌وطن احساس آزادی می‌کنند. اشک شوق در چشمان‌شان حلقه می‌زند؛ زیرا محبت و دوستی با وطن در طبیعت تمام انسان‌های آزاده است، به‌همین‌خاطر وقتی تاریخ‌ و فرهنگ اقوام را بررسی می‌کنیم در می‌یابیم که در همه‌ی زبان‌ها، فرهنگ‌ها و ملت‌ها دوستی با وطن جزو سرشت و فطرت انسان بوده‌است. اقوال، اشعار و ضرب‌المثل‌هایی که در بارهٔ وطن و جایگاه آن گفته شده است خود بیانگر این مدعاست و مردم با انواع متفاوتی این محبت، دوستی و وفاداری برای وطن را اظهار می‌کنند، عرب‌ها می‌گویند: «حبُّ الوطنِ من الإیمانِ»؛ دوستی با وطن به ایمان وابسته است. در زبان فارسی/دری مشهور است: «هیچ جا خانهٔ خود آدم نمی‌شود»؛ چون آرامش، آسایش و طمأنینه‌ای که در خانه‌ی خودش دارد، در هیچ‌ جا حاصل نمی‌شود.
در زبان پشتو می‌گویند: «هرچا ته خپل وطن کشمیر دی»؛ برای هرکسی، وطنش کشمیر است. چون کشمیر یک منطقه بسیار زیبا، دل‌انگیز، دل‌ربا و دارای جاذبه و کشش است به همین‌خاطر وطن هر فرد، به آن‌جا تشبیه داده شده است. در زبان بلوچی می‌گویند: «وا وطنے اُشکین دار»؛ حتی چوب‌های خشک وطن برای انسان‌ها با ارزش است. گرچه وطن چیزی دیگری نداشته باشد، بازهم بودن در آن برای انسان خوشایند و جذاب است.
هم‌وطنان عزیز، به هرجای دنیا بروید همانند وطن خودتان نیست. وطن جای است که تار‌وپود انسان در آن‌جا تنیده می‌شود. نمو می‌کند. وطن جای است که روح انسان در آن، شاد می‌شود. انگیزه می‌گیرد. هر قدمی را که بر می‌دارد احساس آزادی، امنیت و آرامش می‌کند. در وطن بیم، خوف و هراسی وجود ندارد. آب‌وهوای وطن گرچه ظاهرا خوب نباشد؛ اما مطبوع و دلپذیر است. محبت و دوستی با وطن چیزی است در سرشت انسان وجود دارد و با طبیعت و فطرت وی خمیر و عجین شده‌است؛ لذا هم‌وطنان عزیز ما، خود را بیشتر پریشان نکنند و به وطن خود بازگردند. همین کوشش‌هایی را در سایر کشورها می‌کنند در کشور خود انجام بدهند، هم وطن‌شان آباد می‌شود و هم شکم‌شان سیر می‌شود و هم می‌توانند به تعلیم‌وتربیت فرزندان‌شان توجه کنند.