نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
بندر چابهار: راه اتصال افغانستان به تجارت جهان
چابهار یک بندر مهم تجارتی بوده، در جنوب شرقی ایران موقعیت داشته و قدمت آن به دورۀ امپراتوری هخامنشی (۵۵۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد) بر می‌گردد. در دورۀ امپراتوری ساسانیان، چابهار به عنوان یک مرکز مهم تجارتی، در اتصال ایران به شبه قاره هند و سایر مناطق دیگر، نقش کلیدی بازی کرده است.
در قرن ۱۶، چابهار به عنوان مرکز بزرگ تجارتی برای تاجران پرتگالی، هالندی و بریتانیایی و نیز در قرن ۲۰، برای ایران، هندوستان و افغانستان به مثابه بندر مهم تجارتی پنداشته می‌شد. در طول جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸)، هنگامی‌که سایر بنادر مهم ایران مورد هدف و تهاجم قرار گرفت، چابهار اهمیت استراتیژیک پیدا کرد.
طی سال ۲۰۱۶ میلادی، ایران، هندوستان و افغانستان قرارداد سه‌جانبه را برای توسعه بندر چابهار به عنوان کوریدور حمل و نقل تجاری امضا کردند که هدف از عقد این قرارداد، ایجاد مسیر کوتاه‌تر برای انتقال کالاها بین هندوستان و آسیای مرکزی بود. برعلاوه، ایجاد ترمینل‌ها و زیرساخت‌های جدید برای تسیهل تجارت و راه‌های ارتباطی زمینی و ریلی که چابهار را به افغانستان و فراتر از آن وصل می‌سازد، از مفاد مهم دیگر این قرارداد شمرده می‌شود.
بندر چابهار که در امتداد سواحل جنوب شرقی ایران قرار دارد، نه تنها برای ایران بلکه برای افغانستان، به عنوان یک سرمایه استراتیژیک حایز اهمیت بوده و با توجه به پوتانسیل و موقعیت استراتیژیک چابهار، این بندر به دلایل آتی اهمیت بسزایی دارد:
بندر چابهار که در خلیج عمان قرار دارد، یک مسیر دریایی مستقیم به اقیانوس هند است. این بندر برای توسعه تجارت، به ویژه برای کشورهای محاط به خشکه مانند افغانستان که می‌توانند از طریق چابهار به بازارهای بین المللی دسترسی موثری داشته باشند، خیلی با ارزش است.
در بسا موارد، افغانستان در عرصه صادرات و واردات متکی به بندر کراچی پاکستان بوده، چنانچه چابهار به عنوان یک گزینه بدیل، می‌تواند وابستگی افغانستان را به بندر کراچی کاهش داده و در رونق فعالیت‌های تجاری و اقتصادی این کشور، نقش کلیدی ایفا نماید.
بندر چابهار، دسترسی به هند، آسیای مرکزی و فراتر از آن را تسهیل می‌بخشد. ضمن اینکه، برای ثبات و رشد اقتصادی افغانستان ارزش بالایی دارد، فرصت آنرا نیز فراهم خواهد ساخت تا افغانستان با شرکای تجاری متعدد، تعامل و همکاری‌اش را بیشتر گسترش دهد.
افغانستان از رهگذر بندر چابهار، منفعت‌های زیادی را بدست خواهد آورد که به برخی آن می‌توان قرار ذیل اشاره کرد:
در بخش تسهیل تجارت: بندر چابهار، در تنظیم و ساده‌سازی فرایند‌های تجاری، کاهش هزینه‌های ترانزیتی و افزایش میزان صادرات افغانستان، نقش کلیدی بازی خواهد کرد.
در بخش زیرساخت‌ها: زیرساخت‌های ارتباطی افغانستان چنانچه سرک‌ها و راه‌های آهن برای استفاده موثر از بندر چابهار ضروری است. چابهار این فرصت را فراهم خواهد ساخت تا افغانستان در راستای بهبود و توسعه شبکه‌های ارتباطی و رونق هرچه بیشتر فعالیت‌های تجاری، گام‌های موثر بردارد.
در بخش حمایت سیاسی: حمایت سیاسی افغانستان برای حفظ و پیشبرد پروژه چابهار حیاتی است. بندر چابهار، این فرصت را مساعد خواهد ساخت تا روابط دیپلوماتیک افغانستان با ایران و هند هرچه بیشتر تقویت گردیده و زمینۀ استفاده موثر از این بندر در درازمدت فراهم گردد.
در بخش تجارت جهانی: از آنجاییکه افغانستان کشور محاط به خشکه بوده و راه اتصال مستقیم به کشورهای جهانی ندارد، بندر چابهار، این فرصت را فراهم خواهد ساخت تا افغانستان از طریق این بندر به بازارهای منطقه‌یی و بین المللی دسترسی موثر و مستمر پیدا کند.
چالش‌ها و فرصت‌های فرا راه بندر چابهار
با وصف فواید بی‌شماری بندر چابهار برای ذینفعان، چالش‌های نیز سد راه چابهار وجود داشته که برای رفع آن به اتخاذ تدابیر آتی نیاز است:
با توجه به موقعیت و اهمیت استراتیژیک چابهار، تنش‌ها میان ایران، هند و پاکستان می‌تواند بر عملکرد موثر این بندر اثر گذار باشد. برای حل تنش‌ها باید به تلاش‌های دیپلوماتیک و همکاری‌های منطقه‌یی اولویت داده شود.
برای به حد اکثر رساندن پوتانسیل بندر چابهار، به سرمایه گذاری مستمر در بخش زیرساخت‌ها از جمله سرک‌ها، راه‌های آهن و تاسیسات بندری نیاز است. برای حصول این هدف، باید تمام جوانب ذیدخل به تعهدات خویش پابند بمانند. برعلاوه، شرکای بین المللی با استفاده از میکانیزم‌های موثر مالی، نقش سازنده را در تسریع تلاش‌های توسعه زیرساخت‌ها ایفا کنند.
اقدامات امنیتی مشترک و کاربرد میکانیزم‌های موثر برای تبادله اطلاعات، جهت حفاظت از مسیرهای دریایی و کوریدورهای ترانزیتی چابهار ضروری است. بنابرین، ایجاب می‌نماید تا افغانستان، ایران، هند، و سایر ذینفعان، برای رفع تهدیدات امنیتی بالقوه، همکاری نزدیک داشته باشند.
جذب سرمایه‌گذاری و رونق فعالیت‌های تجاری از طریق بندر چابهار حیاتی است. برای نیل به این هدف، به ارائه مشوق‌های تجارتی، ساده‌سازی پروسه‌های گمرکی، و ایجاد یک محیط سالم تجاری نیاز است.
ارتقای ظرفیت نهادهای ذیربط برای استفاده بهینه از بندر چابهار یک امر ضروری است. به منظور نیل به این هدف، باید به اتخاذ یک سلسله اقدامات ضروری از جمله، تدویر برنامه‌های آموزشی، انتقال مهارت‌های تکنالوژی، و پلت فورم‌های تبادل تجارب تخصصی، توجه بیشتر مبذول گردد.
رعایت نورم‌ها، ستندردها و به حداقل رساندن اثرات منفی زیست محیطی در عملکرد بندر چابهار، نیازمند اتخاذ یک سلسله اقدامات ضروری است. این اقدامات می‌تواند شامل، کاهش انتشار کاربن، مدیریت زباله‌ها و حفاظت از ایکوسیستم‌های دریایی در مجاورت به بندر چابهار، باشد.
با رفع چالش‌های موجود و اتخاذ تدابیر سنجیده، بندر چابهار می‌تواند به عنوان یک گزینه عالی برای رونق فعالیت‌های تجاری نه تنها برای افغانستان بلکه برای منطقه خواهد بود. رشد اقتصادی، تقویت تجارت، ثبات و اتصال منطقه‌یی از دورنمای چابهار بوده، که برای تحقق این امر، به تعهد مستمر و تشریک مساعی بین ذینفعان و پلانگذاری استراتیژیک نیاز اشد است.
پس به این نتیجه می‌رسیم که، بندر چابهار به عنوان یک فرصت استنثایی و تحول آفرین برای افغانستان، در بهبود و تقویت فعالیت‌های تجاری، رشد اقتصادی و همگرایی منطقه‌یی نقش سازنده ایفا خواهد کرد. برعلاوه، مشارکت افغانستان در این پروژه، باعث بهبود هرچه بیشتر فعالیت‌های تجاری و اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی و اتصال افغانستان به تجارت بین المللی گردیده، که در نهایت رفاه و آسایش عامه و شکوفایی را به ارمغان خواهد آورد.
دیدگاهها بسته است.