اقتصاد و سرمایه‌گذاری در افغانستان

اقتصاد در اسلام فقط یک وسیله برای کسب مادیات نیست؛ بلکه نظام همه‌جانبه‌ای است که هدف آن آبادانی زمین و به تحقق پیوستن عدالت اجتماعی است. اسلام کار و تلاش و کسب روزی حلال را عبادت قرار داده است و به طلب آن تشویق می‌کند تا در بین نیازهای مادی و معنوی انسان توازن ایجاد بکند، چنان‌که پیامبر اکرم -صلی‌الله‌علیه‌وسلم- می‌فرمایند: «ما أکل أحد طعاما قط خیرا من أن یأکل من عمل یده؛ هیچ کسی هرگز غذایی بهتر از زحمت‌کشی خود نخورده است».

وضعیت اقتصادی افغانستان قبل از فتح

قبل از آگوست ۲۰۲۱ میلادی، افغانستان با مشکلات اقتصادی متعددی دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد که وضعیت معیشت مردم را تحت تأثیر قرار داده بودند، و بارزترین آن‌ها عبارت‌اند:

۱. تکیه بر کمک‌های خارجی؛

کمک‌های دولتی بیشتر از ۴۳ درصد از تولید ناخالص داخلی  را تشکیل می‌داد که این اعتماد بر کمک‌های خارجی، اقتصادی دروغین و غیر دایم ایجاد کرده بود.

۲. بالارفتن فقر و بیکاری؛

در حالی که ۷۰ درصد جمعیت افغانستان زیر خط فقر بودند، آمار بیکاری به ۴۰ درصد افزایش یافته بود.

۳. فساد اداری؛

افغانستان در شاخص‌های فساد اداری جهانی، مقام‌های نخست را از آن خود کرده بود و همین فسادها بودند که منجر به استفاده غیر بهینه از منابع شده و سبب از بین‌رفتن فرصت‌های رشد می‌گشتند.

۴. عدم بهره‌برداری صحیح از منابع طبیعی؛

افغانستان دارای سرمایه‌های طبیعی بزرگی است که مقدار تخمینی آن به بیش از ۳ تریلیون دلار می‌رسد؛ اما این منابع به خاطر عدم ثبات و نبود زیرساخت‌های مناسب، به صورت گسترده دست‌نخورده مانده بودند.

اصلاحات اقتصادی‌ای که امارت اسلامی به ارمغان آورد؛

بعد از اینکه امارت اسلامی قدرت را در افغانستان به دست گرفت برنامه‌های مهم و جدی‌ای را  در راستای اصلاحات اقتصادی و تقویت خودکفایی با کارگرفتن از منابع داخلی را در دست گرفت، و این برنامه‌ها عبارت‌اند از:

۱. کنترل هزینه‌های عمومی و پرداخت دیون؛

امارت اسلامی توانست وام‌های هنگفتی را پرداخت بکند که از آن جمله: ۹۱۰ میلیون افغانی به بانک جهانی و ۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون افغانی به بانک توسعه آسیایی پرداخت کرد.

۲. ثابت‌نگه‌داشتن ارزش پول ملی؛

پول افغانی در این مدت شاهد ثبات بزرگی بود و نسبت به ماه آگوست ۲۰۲۱ قیمت آن بیش از ۲۲ درصد رشد داشته است، و این اتفاق سبب که شد که ارزش ارزهای خارجی کاهش پیدا بکند و اقتصاد داخلی پویاتر شده و بهبود پیدا بکند.

۳. مبارزه با فساد؛

امارت اسلامی مبارزۀ همه‌جانبه‌ای را علیه فساد به راه‌ انداخت که منجر به بهبود وضعیت ادارات دولتی گردیدند.

۴. تشویق و حمایت از زراعت؛

امارت اسلامی با توجه به اینکه زراعت می‌تواند در بخش اقتصاد افغانستان، نقش مهمی را بازی بکند، به این بخش توجه خاصی را مبذول داشته است.

۵. تجارت منطقه‌ای؛

امارت اسلامی معاهدات تجاری را با همسایگان به امضا رساند تا بتواند مبادلات تجاری را گسترش داده و اقتصاد را تقویت بکند.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان

افغانستان به خاطر منابع طبیعی کافی و نیروهای بشری وافر، زمین حاصل‌خیزی برای سرمایه‌گذاری شمرده می‌شود.

۱. منابع معدنی؛

معادن دست‌نخوردۀ افغانستان به ارزش بیش از ۳ تریلیون قیمت‌گذاری شده‌اند که این معادن شامل  لیتیوم، طلا، مس و آهن هستند. در این میان لیتیوم از اهمیت استراتژیکی خاصی برخوردار است، چون در صنعت باطری‌سازی استفاده می‌شود.

۲. زراعت و دامداری؛

بیش از ۷۰ درصد مردم افغانستان مشغول زراعت هستند، و همین موضوع است که افغانستان را بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری می‌سازد. تولیدات زراعی افغانستان همانند چهارمغز، زعفران و میوه‌های خشک، در بازار‌های جهانی، از بهترین‌ها به شمار می‌روند.

۳. انرژی‌های تجدیدپذیر؛

افغانستان برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی و انرژی بادی بستر‌های خوبی دارد که از این لحاظ فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی پاک است.

۴. گردشگری؛

افغانستان از چنان منظره‌های طبیعی چشم‌نواز و آثار باستانی تاریخی برخوردار است که می‌تواند دروازه‌های سرمایه‌گذاری را در بخش سیاحت، جلوی سرمایه‌گذاران بگشاید.

تسهیلاتی که امارت اسلامی برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته است

امارت اسلامی برای تشویق و جذب سرمایه‌گذاران اقدامات مناسبی کرده است که عبارت‌اند از:

۱. معافیت‌های مالیاتی؛

حکومت معافیت‌های مالیاتی‌ای را به فابریکه‌ها و  پروژه‌های جدید، به خصوص به سکتور زراعی و انرژی اختصاص داده است.

۲. تسهیل فرآیندهای تأسیس و راه‌اندازی شرکت‌ها؛

برنامۀ کاهش پیچیدگی و تسهیل فرآیندهای بوروکراتیک (اداره امور عمومی) جهت ایجاد فابریکه‌ها به همراه فراهم‌کردن تضمین‌های قانونی برای حمایت از سرمایه‌گذاران تصویب گردید.

۳. ثبات امنیتی؛

اوضاع امنیتی در مناطق متعددی بهبود یافته است که می‌تواند فضای خوبی برای سرمایه‌گذاری ایجاد بکند.

۴. شراکت با سرمایه‌گذاران خارجی؛

امارت اسلامی مردم محلی را تشویق می‌کند که با سرمایه‌گذاران خارجی شراکت داشته باشند، تا به همین ترتیب تبادل تجربیات صورت بگیرد و پروژه‌ها تقویت شده و کارآمد شوند.

در اخیر، اقتصاد در اسلام به رشد و عدالت اجتماعی تشویق می‌کند و امارت اسلامی افغانستان نیز در لابه‌لای اصلاحات اقتصادی و تشویق به سرمایه‌گذاری، همین اهداف را دنبال می‌کند.

فرصت‌های عظیم بخش‌های معدنی، زراعت و انرژی، از افغانستان منطقه‌ای با چشم‌اندازی روشن برای سرمایه‌گذاری می‌سازد و با تسهیلاتی که امارت در این بخش قرار داده است، این امکان را می‌دهد که افغانستان در این مسیر به یک نمونه بی‌نظیر تبدیل شود که همزمان با رشد و پیشرفت توانسته باشد ارزش‌های اسلامی خود را نیز نگه دارد.