افغانستان و عربستان سعودی؛ بررسی روابط تاریخی و فرصت‌های جدید همکاری

روابط افغانستان و عربستان سعودی بر پایه‌های عمیق تاریخی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی استوار است که در چند دهه اخیر اهمیت ویژه‌ای در سطح منطقه‌ای و جهانی برای هر دو کشور داشته است. عربستان سعودی به عنوان یکی از رهبران جهان اسلام مقام بسیار شامخی دارد، در حالی که افغانستان به دلیل موقعیت جغرافیایی، ارزش تاریخی و هویت اسلامی خود، نقش قابل توجهی در منطقه ایفا کرده است. از همین‌رو بهبود روابط بین این دو کشور نه تنها برای هر دو طرف سودمند است، بلکه می‌تواند در وحدت جهان اسلام و ثبات منطقه نیز نقش مهمی ایفا کند.

روابط عربستان سعودی و افغانستان از چندین دهه بدین‌سو بر اساس رویدادهای مهم تاریخی شکل گرفته است. در دوران تهاجم شوروی، عربستان سعودی در خط مقدم حمایت از مجاهدین افغان قرار داشت. این کشور از طریق کمک‌های مالی و معنوی، مقاومت افغان‌ها در برابر نیروهای شوروی را تقویت کرد. در این دوره، عربستان سعودی به عنوان یک حامی مهم برای ملت افغانستان شناخته می‌شد و این روابط پایه‌های وحدت بین دو کشور را تقویت کرد.

در دوران حکومت نخست امارت اسلامی (۱۹۹۶-۲۰۰۱) عربستان سعودی یکی از سه کشورهایی بود که حکومت طالبان را به رسمیت شناخت. این رویداد نشان‌دهنده تعهد عربستان به حفظ روابط با ساختارهای سیاسی افغانستان بود. اگرچه پس از سال ۲۰۰۱، به دلیل تغییرات سیاسی جهانی، روابط دو کشور گاهی با چالش‌هایی مواجه شد، اما پس از بازگشت امارت اسلامی به قدرت در سال ۲۰۲۱، عربستان سعودی بار دیگر تمایل خود را برای ایفای نقش مثبت در پیشرفت سیاسی و اقتصادی افغانستان نشان داد.

پس از به قدرت رسیدن امارت اسلامی، روابط افغانستان و عربستان سعودی جهتی جدید به خود گرفت. مقامات ارشد امارت، به‌ویژه مولوی امیرخان متقی، وزیر امور خارجه و خلیفه سراج‌الدین حقانی، وزیر امور داخلی چندین بار با مقامات عالی‌رتبه عربستان سعودی دیدار کرده‌اند. در این ملاقات‌ها موضوعاتی مانند تقویت روابط دوجانبه، افزایش همکاری‌های اقتصادی و اثربخشی کمک‌های بشردوستانه مورد بحث قرار گرفته است. عربستان سعودی، به عنوان یکی از اعضای پیشرو سازمان همکاری اسلامی (OIC) در این نشست‌ها تلاش کرده است تا به بهبود روابط جهانی افغانستان کمک کند.

دلایل متعددی برای بهبود روابط افغانستان و عربستان سعودی وجود دارد که منافع بلندمدت هر دو کشور را تضمین می‌کند:

۱. اشتراکات مذهبی:

افغانستان و عربستان سعودی به دلیل هویت اسلامی، روابط عمیقی دارند. عربستان به عنوان رهبر جهان اسلام، حمایت از اصول اسلامی افغانستان را بخشی از رسالت دینی خود می‌داند.

۲. همکاری‌های اقتصادی:

عربستان سعودی می‌تواند به عنوان یک شریک مهم برای سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی افغانستان عمل کند. سرمایه‌گذاری عربستان در توسعه منابع معدنی، زیرساخت‌ها و منابع کشاورزی افغانستان برای هر دو کشور سودمند خواهد بود.

۳. تداوم کمک‌های بشردوستانه:

عربستان سعودی در سال‌های اخیر نقش مهمی در ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان ایفا کرده است. کمک‌های عربستان در زمینه مواد غذایی، دوا و سایر نیازهای حیاتی، نمونه‌ای عالی از تداوم روابط است.

۴. منافع سیاسی:

عربستان سعودی تلاش می‌کند تا نقش خود را در تحکیم ثبات سیاسی منطقه تقویت کند. بنابراین، روابط خوب با افغانستان بخشی از استراتژی عربستان برای تأثیرگذاری مثبت در جلوگیری از بی‌ثباتی در منطقه است.

۵. بهبود روابط جهانی:

عربستان می‌تواند نقش مهمی در کسب مشروعیت جهانی برای افغانستان ایفا کند. حمایت عربستان از طریق سازمان همکاری اسلامی برای بهبود روابط جهانی افغانستان حیاتی است.

روابط آینده افغانستان و عربستان سعودی می‌تواند بر اساس چند جنبه مهم گسترش یابد. عربستان می‌تواند از برنامه‌های بلندمدت بازسازی افغانستان حمایت کند. افزایش کمک‌های لوجستیکی، بشردوستانه و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی از سوی عربستان، روابط بین دولت افغانستان و مردم را تقویت خواهد کرد.

علاوه بر این، عربستان می‌تواند در گسترش روابط جهانی افغانستان نقش میانجی را ایفا کند، به ویژه با کشورهایی که هنوز موضع مشخصی در قبال افغانستان ندارند.

روابط افغانستان و عربستان سعودی از جنبه‌های مذهبی، تاریخی، اقتصادی و سیاسی اهمیت ویژه‌ای دارد. دیدارهای اخیر مقامات امارت اسلامی و تعهدات عربستان سعودی، آینده‌ای امیدوارکننده برای این روابط ترسیم می‌کند. گسترش همکاری بین دو کشور نه تنها به توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی منجر می‌شود، بلکه صفحه‌ای جدید برای صلح و پیشرفت در منطقه می‌گشاید. به‌همین دلیل ضروری است که هر دو کشور روابط خود را بر اساس احترام متقابل، منافع مشترک و همکاری بیشتر تقویت کنند.