نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
پوهنتون کابل؛ نگین افغانستان
نخستین بار بود که وارد پوهنتون کابل میشدم، جایی که مملو از عظمت، وقار و قدمت بود. پوهنتون کابل دور تا دورش را درختانی احاطه کردهاند که یادآور تاریخ و تصمیمگیریها است. اینجا همان جاییست که همیشه میشنیدیم که کمونیستها و اسلامگرایان باهم سخن ردوبدل میکنند و هر گروهی سعی دارد تا سخن خود را به کرسی بنشاند. اینجا ببرک کارمل، ترکی، نجیبالله و دیگران درس میخواندند و آنجا سیاف، غلام نیازی، ربانی، حکمتیار، مسعود و دیگران در حال تحصیل بودند. عدهای رفتهاند و عدهٔ دیگری آمدهاند؛ اما پوهنتون کابل به عنوان یک نشانه، نه تنها در سطح افغانستان، بلکه در سطح کل منطقه هنوز پابرجاست.
از وقتی که پا به کابل گذاشتم، دوست داشتم این پوهنتون را که زیارتگاه جمالالدین افغانی در وسط آن قرار داشت، ببینم؛ کسی که افغانها به وی افتخار میکنند و ظاهرشاه طی حکومت چهلسالهاش ۱۹۳۳ – ۱۹۷۳ بسیار دوست داشت تا بقایای پیکر او را از ترکیه به پوهنتون کابل انتقال دهد. من نتوانستم از این زیارتگاه دیدن کنم؛ زیرا به من گفته شد که در حال نگهداریست و دسترسی به آن سخت است، و منهم بهخاطر مشغلههایی که آن روز داشتم، به امید فرصتی دیگر، از دیدن آن خودداری کردم.
داکتر اسامه عزیز، ۳۸ ساله، استاد فقه و شریعت پوهنتون، دربارهٔ پوهنتون، گروههای آموزشی، دانشجویان، نیازها، چالشها و برنامههای آیندهٔ آن برایم توضیح داد. دیدار زیبایی بود وحدود دوساعت به طول انجامید. او به من گفت: «تعداد دانشجویان پسر و دختر، ۲۲ هزار نفر است که در ۲۲ دانشکده مشغول تحصیلاند. پوهنتون طب کاملا مستقل است و ارتباطی به پوهنتون کابل ندارد، و سههزار دانشجوی دختر و پسر در آن به تحصیل مشغول هستند. تعداد اساتید پوهنتون کابل، ۷۰۰ نفر بودند که در اوایل ۲۰۰ نفر از آنها مهاجرت کردند و تعدادشان کاسته شد، ولی اکنون دوباره تعدادشان تقریبا به ۶۵۰ تن رسیده است».
پوهنتون کابل دارای یک رئیس است و چهار معاون به نمایندگی از وی فعالیت میکنند؛ ۱. معاونت آکادمیک؛ شامل برنامههای درسی و اساتید. ۲. معاونت امور دانشجویی، ۳. معاونت اداری – مالی. ۴. معاونت علمی پژوهشی و تحقیقاتی. در افغانستان ۱۵۰ پوهنتون رسمی و غیر رسمی وجود دارد که ۴۰ پوهنتون دولتی هستند.
در دوران هرجومرج که پس از خروج آمریکا از افغانستان رخ داد، بسیاری از اساتید پوهنتون را ترک کردند؛ اما زمانی که احساس کردند کشور ثبات وامنیت دارد، ترجیح دادند برگردند. از جملهٔ آنها یکی رئیس دانشکهٔ شیمی بود که به دانشکدهٔ خود بازگشت و اساتید دانشکدهٔ انگلیسی نیز با او بازگشتند. اسامه عزیز میگوید: «عدهای از اساتید، به لطف خداوند عازم ترکیه و مالزی شدند و دورهٔ دکترای خود را به پایان رساندند و برای تدریس به دانشگاه بازگشتند».
عزیز میافزاید: «ما در ابتدا با مشکلاتی از جملهٔ کمبود معلم مواجه بودیم؛ اما با بهرهگیری از بازنشستگانی که توانایی و تمایل به بازگشت به تدریس را داشتند، توانستیم بر این مشکلات فائق آییم. همچنین از کسانی که با بورسیه به خارج از کشور فرستاده بودیم نیز بهرهمند شدیم، زیرا آنان دکترای خود را به پایان رسانده و برای تدریس بازگشتند».
وقتی از عزیز در مورد برنامهٔ درسی که در زمان اشغال افغانستان توسط آمریکا اجرا میشد، پرسیدم که آیا اصلاح شده است یا نه؟ گفت: «با بهرهگیری از تجارب اساتید پوهنتون کابل، ننگرهار و تمامی دانشگاههای افغانستان در همهٔ برنامههای درسی بازنگری مستمر وجود دارد. هر متخصص برنامهٔ درسی مربوط به خود را مطالعه میکند و اصلاحات آن را ارائه میدهد و یک کمیته، مسئول مطالعهٔ این اصلاحات و تغییرات اضطراری است».
داکتر اسامه عزیز با اشاره به اینکه برنامه فمینیسم که توسط همسر رئیس جمهور سابق؛ اشرفغنی در دانشگاه کابل پایهگذاری شده بود، لغو شده است، میافزاید: «این نصاب درسی، تمام مراحل رسمی، قانونی و اداری را دور زده و حتی مشمول روال تعیینشدهٔ پوهنتون هم نبود؛ زیرا با تصمیمی از بالا اجرا شده بود، به همین دلیل لغو شد. از سوی دیگر، ما کلاس افغانستانشناسی را دایر کردیم -که امروز بسیار برای افغانستان حایز اهمیت است- و بسیار مورد استقبال قرار گرفت و بیش از ۲۰۰ دانشجو برای حضور در این کلاس درخواست کردند؛ اما فقط ۳۰ دانشآموز انتخاب شدند و ما در حال کار روی ایجاد کلاس دوم هستیم. کلاس فرهنگ اسلامی بهعنوان یک الزام پوهنتونی، قبل از حکومت امارت اسلامی تنها دو ساعت تدریس میشد؛ اما امروز هشتساعت است و شامل عقاید، فقه، زندگینامه و تاریخ است».
رئیس پوهنتون در مورد زبان عربی گفت: «وزارت تحصیلات عالی، سال آینده زبان عربی را بهعنوان یک نیاز اساسی در دروس علوم اجتماعی مانند زبان انگلیسی اضافه میکند که این امر به تقویت زبان عربی و نقش آن در آیندهٔ افغانستان کمک زیادی خواهد نمود».
این پوهنتون امروز بعد از اینکه رشتههایی چون افغانستانشناسی، دعوت و رسانه، زراعت و انرژیهای تجدیدپذیر به مواد درسی آن افزوده شده، دارای ۳۵ رشتهٔ تحصیلی ماستری است. همچنین علاوه بر کامپیوتر و زراعت، برنامههای دکترایش بر تخصصهایی چون فقه و اصول آن، زبانهای پشتو و دری تمرکز دارد.
وقتی از داکتر عزیز دربارهٔ نحوهٔ برخوردشان با مسایل جنگجویان غایب سوال پرسیدم، پاسخ داد: «اگر جنگجو به امور جهادی مشغول بوده، به همان کلاسی که قبلا داشته برمیگردد، مشروط بر اینکه کمتر از یک سال از دوریاش گذشته باشد. اگر بیش از یکسال از غیبت او میگذرد، یک کلاس کامل میافتد، و اگر بیش از پنجسال غیبت داشته باشد، یکسال کامل خواهد افتاد و امیر جهادیاش تأیید او را به عهده دارد، و اساتیدی که به دلیل جهاد از دانشگاه اخراج شدهاند، بلافاصله به دانشگاه باز میگردند.
داکتر عزیز در مورد شهریهٔ تحصیل در پوهنتون میگوید: «لیسانس کاملا رایگان است، اعم از مسکن و غذا، شامل دانشکدههای طبی و فنی مهندسی میشود. در مقاطع ماجستیر و دکترا شهریه توسط دانشجویان پرداخت میشود. در دولتهای قبلی یک دانشجوی ماجستیر مهندسی معادل ۵۰۰ دالر میپرداخت، اما امروز شهریهٔ آن فقط ۳۰۰ دالر است، در حالی که برای دانشجویان علوم اجتماعی این عدد حدود ۲۵۰ دالر است».
رئیس پوهنتون فاش میکند که در طول بیستسال اشغال آمریکا، دانشگاه حتی یک کنفرانس علمی هم برگزار نکرده است. وی میگوید: «بنابراین، ما کنفرانسهای خود را با کنفرانس ارتقای آموزش عالی در افغانستان شروع کردیم، که در آن یکصد مقاله پژوهشی از افغانستان و خارج از کشور ارائه شد. و تعدادی نیز از طریق اینترنت در این کنفرانس اشتراک کردند و ۲۵ مقاله انتخاب شد. در پوهنتون ننگرهار نیز کنفرانسی در مورد تغییر اقلیم دایر گردید و پوهنتون انجینری پلیتکنیک در کابل هم کنفرانس خود را دایر کرد. اکنون در حال آمادهشدن هستیم تا یک کنفرانس در مورد منافع کشاورزی و انقلاب سبز در افغانستان دایر نمائیم، و تا اکنون صدمقالهٔ علمی پژوهشی به دست ما رسیده است و قرار است پانزده استاد خارجی از کشورهای آمریکا، عربستان سعودی، کانادا و سریلانکا با هزینهٔ پوهنتون در این کنفرانس اشتراک نمایند».
به نظر میرسد که دولت جدید در کنار مدیریت پوهنتون، به شدت به تحصیلات در افغانستان، به ویژه تحصیلات عالی، با اعتماد بر توانایی خود برای توسعهٔ کشور در تمام سطوح، متکی است. از اینرو، وزیر دفاع افغانستان، ملا محمدیعقوب پسر ملا محمدعمر -رحمهالله- برای تقویت همهٔ اینها به پوهنتون کابل آمد و دانشجویان را تشویق نمود تا علوم مختلف را بیاموزند و به آنان وعده سپرد که پوهنتون به آنان آموزش رایگان خواهد داد.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاهها بسته است.